Trees (links) en Willy van Kleef vertellen in de Koppelkerk in Bredevoort over het werk van Anton Heyboer. Foto: Josée Gruwel.
Trees (links) en Willy van Kleef vertellen in de Koppelkerk in Bredevoort over het werk van Anton Heyboer. Foto: Josée Gruwel.

'Uw collectie is stralend van liefde voor kunst'

Algemeen

Overzichtsexpo van werk van Anton Heyboer in Bredevoortse Koppelkerk

Door Josée Gruwel

BREDEVOORT – In de Koppelkerk in Bredevoort is tot 10 juni een overzichtstentoonstelling van werk van de excentrieke Anton Heyboer, die leefde van 1924 – 2005. Het werk komt voort uit de omvangrijke Twin Collectie van de tweeling Trees en Willy van Kleef uit Zeist. Wie de dames ontmoet, wordt gegrepen door hun passie voor de mens Anton Heyboer, die ze persoonlijk kenden en omschrijven als intelligent, filosofisch en markant, en voor het werk van de man die vooral in de jaren zestig en zeventig een gevierd kunstenaar was. In drie weekenden verzorgen Trees en Willy rondleidingen en op zaterdag 12 mei geven ze een lezing in de Koppelkerk.

"Onze hobby is een beetje uit de hand gelopen", vertelt Trees. "In 1998 gingen we uit nieuwsgierigheid naar Den Ilp, waar Anton Heyboer woonde met zijn vijf vrouwen en waar zijn vijfde bruid Petra de Heyboer-Gallery runde. Het voor een zacht prijsje aan huis verkopen van zijn kunstwerken was de reden dat Heyboer door galeries en musea in 1983 in de ban werd gedaan. Hij vond dat kunst voor iedereen betaalbaar moest zijn en zij accepteerden dat niet."
Trees zag die eerste keer een kleurrijk werkje en vond het wel aardig. "Maar toen ik goed keek vond ik het hartstikke leuk. Ik werd er vrolijk van."
Ze nam Willy mee in haar enthousiasme. Het eerste half jaar kwam Trees elke maand in Den Ilp, daarna eens in de veertien dagen en later vaker. "Na een half jaar had ik dertig werken."
Aanvankelijk viel de tweeling op kleurrijke werken met een snel herkenbare voorstelling. "Maar toen we Anton Heyboer persoonlijk leerden kennen, kochten we ook werk dat zonder achtergrondkennis onbegrijpelijk of moeilijk te doorgronden is. Het bevat dan bijvoorbeeld het door Heyboer bedachte systeem waarbij hij lijnen met elkaar verbindt en cijfers gebruikt die voor begrippen als geluk, bewustzijn, onschuld, verdriet, schuld en verstand staan."
Er ontstond gaandeweg bij Trees en Willy een soort van verzamelkoorts. Ze werden getriggerd door het werk. "Het straalt kracht uit en snelheid, en het is explosief."

Persoonlijk contact
In 2004 werden de zussen door Heyboer uitgenodigd. "Jullie kopen zoveel. Ik wil graag dat jullie mij leren kennen zoals ik echt ben", zei hij. "Door de tv denken mensen dat ik gek ben en dat laat ik maar zo." Trees: "Maar 'normaal' was hij niet, zoals hij ook zelf zei, om daar meteen aan toe te voegen dat dat zijn geluk was. Want door zijn manier van zijn kon hij doen wat hij deed. "Bij leven was de polyamorist avant la lettre al een levende legende. Lotti Heyboer, een van de bruiden, schreef in 2001 voor Moving Art Magazine: 'Anton schiep er altijd een groot genoegen in, om de gevestigde orde op zijn kop te zetten. Net zoals een ding, een kunstwerk, of een mens pas leeft als hij veel heeft meegemaakt en daar de sporen van draagt, zo leefde voor hem ook de maatschappij alleen als ook het ongewone, gekke of rauwe er een plaats had. Hij deed niets zoals het hoorde. Natuurlijk deed hij zichzelf daar ook vaak schade mee, maar dat kon hem niet schelen. Liever absurd leven met alle risico's daarvan, dan netjes binnen de perken blijven, waar voor hem de dood heerste.'

Levensverhaal
Na het eerste bezoek van de tweeling volgden er meer. "Het was heel prettig om op bezoek te komen. De sfeer was er heel spiritueel, er viel een warme deken om je heen. Heyboer voedde je geest met zijn visie op de wereld." Bij die bezoeken vertelde Heyboer ook zijn levensverhaal: over zijn onveilige jeugd, zijn oorlogstrauma en het vrijwillig verblijf in een psychiatrisch centrum waar hij zijn tekentalent verder ontwikkelde.
Het was vooral Trees die tot de dood van Heyboer veel contact onderhield met de kunstenaar die in zijn werk laat zien dat wat pas geboren is, onschuldig en onbepaald, of wat een zwaar leven achter zich heeft, voor hem telt. Toen hij in 2005 was gestorven, kregen de zussen als eerste de gelegenheid hun collectie uit te breiden met werken die Heyboer achterliet.

Twin Collectie
In een brief aan Trees schreef Heyboer over de Twin Collectie: 'Een betere collectie zag ik nooit, alles valt erbij weg, omdat u niet commercieel hebt gekozen. U heeft een uitzonderlijk gevoel voor essentie.' En: 'Uw collectie is stralend van liefde voor kunst.'
De brief waarin de typerende zinnen geschreven staan, ligt nu centraal in de Koppelkerk in een vitrine. Erbij ligt figuratief werk uit de beginperiode. Daaromheen hangt een selectie uit het werkzame leven van Heyboer, bestaande uit vooral etsen en schilderijen. Een enkel werk is geïnspireerd op werk van Van Gogh of van Karel Appel. Vaak maakte hij werken in een bepaald thema, zoals boten, kippen, vrouwen en 'onschuldjes'.

Expositie
De expositie is tot 10 juni 2018 op vrijdag, zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur te bezichtigen en kost 5 euro, inclusief koffie en thee. Trees en Willy van Kleef geven op de zaterdagen en zondagen 12 en 13 mei, 26 en 27 mei en 9 en 10 juni rondleidingen. Op alle andere dagen worden er door vrijwilligers van de Koppelkerk rondleidingen verzorgd.
Op 12 mei geeft de tweeling om 20.00 uur een lezing.

Reserveren kan via:
www.koppelkerk.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant