Uut 't Wald | Posse

Posse

Myrica gale is de officiële, Latijnse naam voor de wilde gagel. Een zeldzame struik die in de Achterhoek nog wel te vinden is. Bijvoorbeeld in het Achterveld bij Neede (zie boven). Weinig Achterhoekers zullen die officiële naam kennen. Misschien weet niet eens iedereen wat gagel is. In de streektaal heet deze struik, die alleen op natte, zure heidegrond gedijt namelijk posse. Al zullen hedendaagse dialectsprekers het misschien toch eerder over gaogel hebben.

Behalve posse komen ook de benamingen possen, pors en post voor in het WALD, het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten. En rond Varsseveld schijnt ook het woord porsbos wel te worden gebruikt. Wat wel duidelijk maakt, dat je maar zelden slechts één struik wilde gagel tegenkomt.
Maar de mooiste benaming voor gagel is vlooienkruud. Die raakt wel steeds meer in onbruik en dat is logisch. Gagel ofwel vlooienkruud werd vroeger namelijk als bestrijdingsmiddel gebruikt. Tegen vlooien, maar ook wel tegen luizen. Die bleven weg uit de bedstede, als je een takje gagel tussen het beddengoed legde. Waarom? Ach, mocht u tijdens een wandeling gagel zien staan, pluk dan eens een takje af. Eentje maar want de plant is beschermd! Wrijf het tussen de vingers en ruik die typische geur. Een mengeling van zeep en citroen, waaraan ongedierte blijkbaar een hekel heeft.

Vanwege die geur werd vroeger bij een opbaring vaak gagel rond de overledene gelegd. Om de lijklucht enigszins te maskeren. Gelukkig hebben we dat nu niet meer nodig. Elektrische koeling werkt een stuk beter!