Zwaleman | Kormelinksbult

Natuurlijk zijn we er blij mee, met die nieuwe N18. Maar zo'n autoweg haalt toch ook wel een boel overhoop. Verandert een landschap helemaal. De eerste paar keer dat ik er overheen reed was ik volledig gedesoriënteerd. Hoewel ik nog naar dezelfde herkenningspunten keek (die boerderij, die camping, die kerktoren in de verte) wist ik soms absoluut niet waar ik was. Omdat je ze opeens vanuit een heel andere hoek ziet.

De laatste weken heb ik het gebied rond de nieuwe weg (dat wil zeggen pakweg tussen Groenlo en Haaksbergen) op de fiets helemaal opnieuw verkend. Leuk, maar soms ook verwarrend. Weggetjes die je vroeger reed zijn er opeens niet meer, er liggen fietspaden die er vroeger niet waren. Hier en daar zijn stukken landschap gewoon verdwenen. Daar liggen nu twee stroken asfalt.
Vorige week schoot me opeens iets te binnen. De Kormelinksbult, zou die er nog wel zijn? Of zou daar nu de N18 lopen? Nee, dat zal toch niet?…...

Als ik dit schrijf hoor ik het u bijna denken: De Kormelinksbult? Wat is dat nou weer. Tja, ik kan niemand kwalijk nemen dat hij of zij dat niet weet. Al helemaal niet, omdat de Kormelinksbult al lang geen bult meer is. Ooit was ie dat wel. Zo'n honderd jaar geleden schreef de Eibergse schrijver en historicus Hendrik Odink nog over deze later afgegraven hoogte in de buurtschap Olden Eibergen (tussen Eibergen en Haarlo), die zo ongeveer tussen de Kormelinkweg en de Leerinkbeek lag. Een half uur gaans vanuit Eibergen, aldus Odink, die overal nog naar toe wandelde.
En waarom maak ik me nu zo druk over een bult in het landschap, die al lang geen bult meer is? Nou, omdat de Kormelinksbult (of althans de plek waar die bult ooit lag) cultuurhistorisch gezien uiterst belangrijk is. Dit is de plek waar ooit de eeuwige vrede zal worden bereikt. Althans volgens een eeuwenoude sage die Hendrik Odink in een ballade heeft verwoord. Een prachtig, lang gedicht in het Eibergs dialect van een eeuw geleden. En opgeschreven op de manier waarop Odink dacht dat het goed was. De WALD-spelling bestond immers nog niet.

Maar goed, waar draait die sage om? Wel, dat er onder de Kormelinksbult een bijzonder zwaard ligt begraven, dat toebehoort aan een machtig heerser uit een magische wereld. (Ne Keizer oet ne andere waald, volgens Odink). Ooit zal die heerser met zijn leger naar de Kormelinksbult komen, het zwaard opgraven en vervolgens op deze plek slag leveren. De ultieme slag, de laatste die ooit wordt uitgevochten. Want hierna zal het eeuwig vrede zijn.

Op de plek gekomen waar de Kormelinksbult ooit gelegen moet hebben zag ik tot mijn opluchting dat de N18 zeker tweehonderd meter verder naar het oosten liep. De heilige grond (waar tegenwoordig vrije uitloopkippen rondscharrelen) is onaangetast gebleven. Het zwaard moet er dus nog ergens liggen. Gelukkig maar, want stel je voor dat het bij de werkzaamheden was opgegraven. Of zelfs verloren was gegaan. Dan was er helemaal geen kans meer op die eeuwige vrede waar we zo naar uitkijken.

Nog even ter informatie: de door Odink geschreven ballade (getiteld: De smid bie De Wolter) is ooit op muziek gezet door Hans Keuper. Wie geïnteresseerd is in de tekst, kan deze vinden in het boek Hendrik Odink, kijkjes in het oude Berkelland, dat twee jaar geleden is uitgegeven door de historische verenigingen van Eibergen, Borculo en Neede.