Energietransitie in Oost Gelre

OOST GELRE - In de media doemt overal het onderwerp energietransitie op. Er gaat de komende jaren het één en ander veranderen op het gebied van energie en we moeten van het gas af wordt er gezegd. Oost Gelre doet er nog een schepje bovenop en wil in 2030 energieneutraal zijn. Maar wat betekent dat precies? Wat wordt er van ons verwacht? Zijn deze plannen wel haalbaar en wie gaat dat betalen?

Door Dinès Quist

Oost Gelre wil in 2030 energieneutraal zijn. Een ambitieus plan waar we, als het aan de gemeente ligt, met zijn allen de schouders onder moeten zetten. De gemeente verstaat onder energieneutraal, dat er net zoveel energie opgewekt wordt als dat er verbruikt wordt. Daarvoor zijn grootschalige projecten nodig waar fors ingezet moet worden op het opwekken van duurzame energie. Gemeente Oost Gelre onderzoekt plannen voor zonne- en windparken, zonnestroominstallaties op bedrijfsdaken en biomassa- en biovergistingsinstallaties. Ook verleent de gemeente in veel gevallen de vergunning voor uitvoering van deze plannen.

Van kolen naar energieneutraal
Zestig jaar geleden werden de huizen nog warm gestookt op kolen, totdat in 1959 het Groningse gas werd ontdekt. Binnen tien jaar verwarmde driekwart van de Nederlandse huishoudens zijn woning met aardgas. Dat er door de nauwelijks geïsoleerde bouw zo'n 40% van de warmte verloren ging baarde weinigen zorg, er was immers gas genoeg. In 1992 ging het eerste bouwbesluit van kracht, in technische voorschriften werd vastgelegd dat woningen moesten worden voorzien van isolatie, dubbel glas en hoogrendement cv-ketels. Het hedendaagse bouwbesluit beschrijft een EPC (EnergiePrestatieCoëfficiënt, oftewel de maat voor energiezuinigheid) waarde van 0,4 voor een nieuw te bouwen woning en behoeft daarmee nog maar 40% energie ten opzichte van een woning uit 1990. Uiteindelijk wil de overheid naar een EPC van 0 en zal een woning dus zelfvoorzienend moeten zijn. Inmiddels is al ruim 80% van het aardgas uit Nederlandse bodem verbruikt. Zuinig omgaan met het gas, is dus het credo van vandaag.

Van het gas af
Het gemiddelde gasverbruik van een huishouden is 1.500 m³ per jaar. Ongeveer 55 procent van de energierekening gaat op aan gas, maar gas gaat duurder worden en de CO²-uitstoot moet naar beneden. Dus wordt er van de burger verwacht dat hij energiebesparende maatregelingen neemt. De gemeente heeft van de overheid de regierol gekregen om de overstap naar aardgasvrij wonen in 2050 in goede banen leiden. Dit doet de gemeente door toezicht te houden op nieuwbouw en op zoek te gaan naar de beste alternatieven voor de bestaande bouw.
Gerard Klein Gunnewiek is raadslid en voorzitter van de raadswerkgroep Energietransitie/Omgevingswet. Hij zegt: "Eerst focussen we op ons lokaal streven: energieneutraal zijn in 2030, dus lokaal net zoveel energie opwekken als we nodig hebben. Daarna komt de volgende stap, van het gas af in 2050. De gaskraan wordt niet zomaar dichtgedraaid, daar hoeft men niet bang voor te zijn. Gas zal blijven, maar het zal in de toekomst een dure vorm van energie zijn. Het is dus op termijn rendabel om andere vormen van energie te gaan gebruiken. Als we daar met z'n allen aan werken is Oost Gelre in 2030 energieneutraal. De burger moet wel zelf het initiatief nemen om zijn huis te verduurzamen. Er zullen pioniers zijn en achterblijvers maar iedereen zal moeten investeren in duurzaam omgaan met energie." De gemeente kan hulp bieden in de vorm van subsidie en leningen. Voor deskundig advies is er een overkoepelend energieloket opgericht, genaamd 'VerduurSaam'.

VerduurSaam
Acht Achterhoekse gemeenten, waaronder Oost Gelre, hebben de handen inéén geslagen om samen hun ambitie te verwezenlijken en energieneutraal te zijn in 2030. Onder de naam VerduurSaam energieloket helpen zij particulieren en bedrijven op weg naar verduurzaming. Eén aanspreekpunt in de regio waar alle informatie, advies en begeleiding over energiebesparing en –opwekking te vinden is. VerduurSaam werkt nauw samen met lokale netwerken als dorpsraden, energiecoöperaties en buurtverenigingen om gezamenlijk mensen bewust te maken van de mogelijkheden.
"Collectief energie opwekken kan voor veel huishoudens een voordelige manier zijn in de strijd naar duurzaamheid", vertelt Klein Gunnewiek. "De door de overheid in het leven geroepen postcoderoosregeling maakt het makkelijker deelnemers samen te brengen die bij elkaar in de buurt wonen. Kleinverbruikers in het zelfde postcoderoosgebied kunnen een coöperatie of vereniging van eigenaren vormen en samen bijvoorbeeld zonnepanelen installeren op een gunstig gelegen plek en zo profiteren van de opbrengst."

10 miljoen in Achterhoeks energiefonds
Het Achterhoeks energiefonds verstrekt leningen aan lokale initiatiefnemers voor een energieproject. Alle acht Achterhoekse gemeenten dragen bij in dit fonds. Samen hebben ze een pot van 10 miljoen euro, hiermee kunnen meerdere plannen voor opwekking van duurzame energie ondersteund worden. Dit geld helpt als smeerolie om initiatieven als experimentele duurzame uitvindingen, een zonneweide of windpark van de grond te krijgen, tot het moment dat de financiering en eventuele subsidies geregeld zijn. De lening moet binnen vijftien jaar worden terugbetaald.

Isoleren, isoleren, isoleren
Isoleren is het toverwoord naar duurzaamheid. Nieuwbouwwoningen zijn al goed ingepakt met circa 120 millimeter isolatie in de spouw. Het gros van de woningen is gebouwd voor het bouwbesluit van 1992. Die huizen zijn slecht of niet geïsoleerd, met een kleine luchtspouw van amper 40 millimeter zijn deze huizen een stuk minder duurzaam. Toch zijn de experts het erover eens dat isoleren waar mogelijk de meest duurzame oplossing is. Spouwmuurisolatie, dak- en vloerisolatie en hr++ glas zijn waardevolle investeringen die gedaan kunnen worden in elke woning. Daarna kan er gekeken worden naar andere vormen van verduurzaming.
Dat het onderwerp verduurzamen leeft in Oost Gelre bleek uit de goed bezochte informatieavond 'Energie transitie in de Achterhoek' die op 13 februari plaatsvond in Den Diek, georganiseerd door IVN en KNNV Oost-Achterhoek. Spreker Arjan van Unnik, lid van de Achterhoekse Energietafel, vertelt: "Een gezin van drie personen hier in de Achterhoek stoot gemiddeld ruim 8000 kg CO² uit per jaar. Het is van belang dat dat veel minder wordt. Eén van de manieren is dat we onze energie groener gaan opwekken." Van Unnik heeft zelf een energiezuinig huis gebouwd en weet met de kennis van nu wat hij anders zou doen om tot een geringere CO²-uitstoot te komen. "Ervaring delen is belangrijk, daar kan een ander weer van leren." Hoezeer Van Unnik ook begaan is met het streven naar duurzaamheid, een energieneutrale Achterhoek in 2030 ziet hij niet gebeuren. "Een zo groot mogelijke reductie van CO² zie ik eerder als een verstandige duurzame doelstelling."