Laurens Kolkman en André Papen zijn de ‘Klokkenluiders’ van de Werenfriduskerk

ZIEUWENT - Het is maandag 4 januari 2021, klokslag 11.45 uur. Geboren en getogen Zieuwentenaren Laurens Kolkman en André Papen arriveren bij de RK Sint Werenfriduskerk in hartje Söwent voor een wekelijks, eigenlijk traditioneel ritueel. In dit geval het opwinden van de gewichten die het mechanische torenuurwerk aandrijven, zodat bedoeld mechanisme onafgebroken op tijd blijft lopen. Zwagers Kolkman en Papen combineren hiermee op een historisch verantwoorde wijze moderne met oude ambachtelijke techniek. Een wekelijks terugkerende vrijwilligersactiviteit met als resultaat dat niet alleen alle dorpsgenoten, maar ook bezoekers c.q. belangstellenden van buitenaf dag in, dag uit bij de tijd zijn en blijven.

Door Theo Huijskes

Uw verslaggever wordt in de gelegenheid gesteld om samen met beide heren de toren van de door hen als ‘De parel van Zieuwent’ aangeduide, tevens tot Rijksmonument benoemde kerk te beklimmen. Een neogotisch bouwwerk van de Arnhemse architect J.W. Boerbooms, dat reeds in 1899 werd gerealiseerd, terwijl een jaar later in 1900 het uurwerk werd geplaatst. Geheel Zieuwent was destijds en is anno 2021 nog altijd supertrots op de kerk en op de architectonisch gezien enorm mooi geproportioneerde 75 meter hoge toren. Deze is met name bij een blauwe, heldere hemel al van veraf, en dat zeker in de ogen van kenners c.q. liefhebbers, een ware bezienswaardigheid.

Veel waardering voor Bennie en Agnes ten Dam
De rond het jaar 1900 in de Zieuwentse kerk geïnstalleerde klokken (in eerste instantie aangemerkt als Doodsklok, Doopklok, Grote Klok en Angelusklok) werden als gevolg van verwoestingen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de eindjaren veertig van de vorige eeuw vervangen. Het eervolle, tegelijkertijd verplichte vrijwilligerswerk ter aansturing van onder andere deze vier klokken, wordt sinds mei 2018 verricht door Laurens Kolkman en André Papen. Het verplichtende karakter schuilt voornamelijk in het gegeven dat het uurwerk exact één week en twee klokuren dienstdoet. Dit betekent dat men iedere maandag tussen 11.45 uur en 13.45 uur paraat en actief moet zijn.

“Wij hebben dit werk met veel plezier overgenomen van het Zieuwentse echtpaar Bennie en Agnes ten Dam. Beiden hebben inmiddels als 80-plussers na maar liefst elf dienstjaren een punt gezet achter deze wekelijkse verplichting. Let wel, terwijl wij het vanuit ons huis met circa 300 meter wandelen afkunnen, kwamen zij daarvoor wekelijks op de zondag en dat vanaf buiten Zieuwent een tweetal kilometers fietsend deze kant op. Het was daarbij standaard eerst het kerkhof, waaraan zij om 11.15 uur een bezoekje brachten om vervolgens om 11.45 uur hun aandacht en inzet aan het torenuurwerk te geven. Wij hebben daarvoor onvoorstelbaar veel waardering en weten zeker dat iedereen in Zieuwent daar hetzelfde over denkt”, aldus de aan de Haare in Zieuwent woonachtige heren Kolkman en Papen. “Dit alles wel met de kanttekening dat een en ander bij ons niet van een leien dakje is gegaan. In het begin hebben wij heus wel de nodige problemen gekend. Je onderschat namelijk het systeem dat bijzonder ingenieus in elkaar steekt. Daarbij komt ook nog eens dat Bennie ten Dam bepaalde reparaties zelf uitvoerde. Dit alles had tot gevolg dat bij onze start aspecten als oriënteren en met name experimenteren aan de orde van de dag waren. Maar al met al is het ook weer een hele uitdaging!”

Verwoed verzamelaar van allerlei klokken
Is André Papen (71), gehuwd met Lidwien Kolkman, vader van de zonen Roy en Tim en opa van een tweetal kleinkinderen, Laurens Kolkman (67) was in mei 2020 veertig jaar getrouwd met Rozalien Stortelder met wie hij, alsmede met zijn twee zonen Bart en Sjoerd vanwege de coronacrisis een streep moest halen door een gepland familie- en vriendenfeest.

“Maar het mooiste cadeau is aanstaande. Eind deze maand worden wij voor de eerste keer oma en opa. Toch een lichtpuntje in deze voor iedereen niet al te mooie tijd”, aldus de man, die niet alleen een fan is van de Zieuwentse kerkklokken, maar daarnaast ook een verwoed verzamelaar van allerlei huis-, kamer- en keukenklokken. Dit laatste krijgt uw verslaggever te zien wanneer hij wordt uitgenodigd om bij Kolkman thuis een kijkje te komen nemen.

“Misschien komt het door bepaalde omstandigheden dat ik aan deze verzamelwoede min of meer verslaafd ben geraakt. Na de nodige opleidingen, militaire dienst en werk als onder andere bouwvakker, ben ik mede vanwege de baan van mijn echtgenote Rozalien sinds 1986 huisman. Ik ben tot de ontdekking gekomen dat het moederschap binnen een gezin, en dat met alle daaraan gekoppelde taken en verplichtingen, niet onderschat mag worden”, aldus Kolkman, die tegelijkertijd tekst en uitleg geeft bij het aanschouwen van circa honderd in de garage, keuken en zelfs woonkamer opgehangen klokken. Afsluitende, terwijl hij wijst naar zijn circa honderd jaar oude lievelingsklok, met de woorden: “Met deze verzameling ben ik al een vijftiental jaren bezig. En dat heeft tot gevolg dat je op een gegeven moment niet meer van stoppen weet. Gelukkig heb ik in dat geval mijn vrouw, die daarbij regelmatig op de rem trapt!”