Onderduikershut ‘Ni’js bos’ in Zieuwent in ere hersteld

Deed dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog 

Door Theo Huijskes

ZIEUWENT - Bij veel inwoners van Zieuwent en met name bij de bestuursleden van de Oudheidkundige Vereniging Zuwent is sprake van een bijzonder voldaan gevoel. Dit omdat het in de tweede helft van 2022 is gelukt om de zogenoemde onderduikershut ‘Ni’js bos’ aan de Kroosdijk in de originele staat te herbouwen en daarmee tegelijkertijd in ere te herstellen. Tijdens een onderhoud in verenigingsgebouw ’t Kevelder, en dat met voorzitter René Spekschoor en bestuurslid Bennie te Molder van de OV Zuwent, wordt uitgebreid ingegaan op de hut die in de jaren 1943, 1944 en 1945 dienstdeed als verblijfsplek voor met name Engelse en Amerikaanse piloten. Maar tegelijkertijd ook als schuilplaats fungeerde voor Nederlanders, die weigerden om voor de ‘Arbeitseinsatz’ te werken. 

Herbouw van de hut in originele staat
René Spekschoor en Bennie te Molder laten weten dat men in Zieuwent en dat met het bestuur van de Oudheidkundige Vereniging voorop het altijd bijzonder jammer heeft gevonden dat deze hut even na afloop van de oorlog, en dat ook nog eens per ongeluk, werd gesloopt.

“Maar blij en trots zijn wij dat het mede dankzij de medewerking van diverse, enthousiaste vrijwilligers gelukt is om de hut in de tweede helft van 2022 te herbouwen. En onze trotse gevoelens kregen daarbij een extra lading toen bleek dat de herbouw ook nog eens mogelijk was met hetzelfde, in de oorlogsjaren gebruikte houtmateriaal, waardoor wij een honderd procent complete herbouw konden realiseren. Via een aangelegd bruggetje kunnen belangstellenden de hut bereiken en bezichtigen. En dat tevens als een soort eerbetoon aan al die inlandse en buitenlandse onderduikers, die destijds wanneer er geen gevaar dreigde gewoon op de boerderijen in Zieuwent en Mariënvelde werkten, aten en sliepen en bij dreigend gevaar verkasten naar de schuilhut.”

Eerbetoon aan de eigen onderduikers
Spekschoor en Te Molder beschouwen de succesvolle herbouw van de schuilhut ook als een soort eerbetoon aan het adres van onderduikers uit Zieuwent, Mariënvelde en verdere omgeving.

“De hut, deels onder de grond verwezenlijkt en gebouwd van ruwe planken, doek, heel veel takken en bladeren, vormde bij dreiging van levensgevaar ook een vorm van onderdak voor vluchtelingen in de directe nabijheid, die dan vanuit droebel ’t Spekschoor naar deze onderduikershut vluchtten. Wij hebben het hier over mannen als bijvoorbeeld Gerard Hogenelst, Piet Clemens, Jan Bakkum, Herman Spekschoor (Nijs), Theo Striekwold en Jan Dankbaar. Mannen, die op de vlucht gingen omdat zij vanaf april 1943 verplicht waren om voor de Duitsers te werken. Een en ander naast een aantal Engelssprekende onderduikers, voor zover bekend met name piloten, die hun toevlucht zochten richting deze hut, die in de wintermaanden ook nog eens te maken kreeg met een laag sneeuw- of regenwater, maar daarentegen nooit door de Duitsers is ontdekt.”

Ook onderduikershutten in de regio
Overigens is het niet alleen Zieuwent, waar een onderduikershut in ere is hersteld. Ook kleine kern Lievelde heeft een eigen onderduikershut en dat aan de Brakersweg en daarnaast geniet de Bunker van Aaltje Fokker aan de Grensweg in Eefsele/Beltrum grote bekendheid. Spekschoor en Te Molder vinden dit een meer dan goede zaak. “Niet alleen voor de belangstellenden in deze regio, maar ook voor de toeristen van elders die hier op bezoek komen, hier verblijven en veelal rondtrekken op de fiets. Al met al een verrijking voor de Achterhoek.” Terugkomende op de Oudheidkundige Vereniging Zieuwent, zijn beide heren trots op hetgeen de vereniging door de jaren heeft bewerkstelligd en in het bijzonder op de belangstelling van jong en oud uit niet alleen Zieuwent, maar ook uit omliggende kernen c.q. buurtschappen. “Trots zijn wij op alle vormen van financiële of andere ondersteuning. Iets dat ook de realisatie van een onderkomen in ’t Kevelder mogelijk heeft gemaakt.”

Met een buiging voor Bennie Venderbosch
Wat beide heren tenslotte niet onvermeld willen laten, is het niet in woorden uit te drukken aandeel dat wijlen Bennie Venderbosch uit Zieuwent heeft geleverd aan de OV Zuwent. Venderbosch, die op 8 juli 2022 op 92-jarige leeftijd overleed, heeft aan de wieg gestaan van de Oudheidkundige Vereniging. Iemand die zich van meet af aan als freelance-medewerker, vrijwilliger, beter gezegd manusje van alles heeft ingezet voor Zieuwent en dat in de breedste zin van het woord. Dit alles met een grote betrokkenheid en daarbij beschikkende over een enorme bagage aan historische kennis. “Een betere ambassadeur, tevens adviseur van deze vereniging kunnen wij ons niet voorstellen. Iemand die dan ook terecht is benoemd tot Erelid en zelfs een Pauselijke Onderscheiding heeft mogen ontvangen voor al zijn werk, dat hij dag in, dag uit met veel passie heeft verricht en dat naast de Oudheidkundige Vereniging voor de gehele gemeenschap Zieuwent.”