Henk Oost overhandigt de zuiger uit de Lancaster aan David Cordle en zijn vrouw Nicola. Foto: Clemens Bielen

Henk Oost overhandigt de zuiger uit de Lancaster aan David Cordle en zijn vrouw Nicola. Foto: Clemens Bielen

Gecrashte Engelse piloot Peter Green herdacht door familie uit Engeland

Maatschappij

AVOG’s Crash Museum spil bij speurwerk

WINTERSWIJK - Het is 21 februari 1945. Een Engelse Lancaster bommenwerper met 7-koppige bemanning heeft zojuist succesvol zijn missie in Nazi-Duitsland volbracht en is op de terugweg naar Engeland. Maar het noodlot slaat toe: het vliegtuig wordt geraakt door een voltreffer van een Duitse Messerschmidt en stort rond half elf ’s avonds in het Wooldse maanlicht brandend neer. Drie bemanningsleden overleven het niet. Een van hen is de 21-jarige piloot Peter Green.

Door Clemens Bielen

Op vrijdag 24 maart 2023 kwamen naaste familieleden naar Nederland om de gebeurtenissen rond het drama te gedenken en om het verlies een nog beter plekje te kunnen geven.
Na een bezoek aan de begraafplaats in Winterswijk, werd de plaats van het onheil bezocht. Daarna stond het AVOG’s Crash Museum op de agenda.

De regen kwam met bakken naar beneden in het weiland in het Woold, waar het toestel met Peter Green en boordschutter Frederick Edwards aan boord 78 jaar geleden neerstortte. Hele andere weersomstandigheden dan destijds, maar het accentueerde wel de triestheid van de gebeurtenissen, die David Cordle, zijn vrouw Nicola en hun kinderen Ben en Ruth gevoeld moeten hebben.

Een brandend vliegtuig met twee doden, onderdelen overal verspreid, een derde dode met vrijwel ongeopende parachute in de bomen van een houtwal.
Dat Frederick Edwards vóór de crash al dood was in zijn gevechtskoepel, is niet verwonderlijk volgens Peter Monasso van het Crash Museum. Monasso: “De boordschutters waren het eerste doelwit voor de aanvallende nachtjagers. Dat verklaart ook dat er nog zo veel munitie gevonden is rond het neergestorte vliegtuig.”
Veel van die munitie is nog niet zo lang geleden opgespoord door Marcel ten Dolle, die geïnteresseerd raakte in het drama dat zich vlakbij zijn huis had afgespeeld. Gewapend met een metaaldetector heeft hij veel verschillende soorten kogels naar boven gehaald. Ook kleine metalen onderdelen van het vliegtuig kan hij nog laten zien aan het Engelse gezelschap, dat door Marcel en zijn vrouw spontaan gastvrij onthaald werd op een kop koffie. En thee, uiteraard.

De grote onderdelen van het vliegtuig, zoals een groot motorblok, zijn al veel eerder in 1982 opgegraven en ondergebracht in het Crashmuseum in Lievelde.

De Parachute en het noodluik
Vervolgens bracht de Engelse familie een bezoek aan het AVOG’s Crash Museum in Lievelde.
De uitgestalde voorwerpen zelf zijn interessant, maar de verhalen erachter doen de historie leven en geven de emoties weer die erbij horen.
De parachute die aan het plafond hangt, vertelt het verhaal van het bemanningslid, dat geen tijd meer had om de parachute open te trekken en in de bomen dodelijk verongelukte.

Gelukkig waren er nog overlevenden, die wél bijtijds hadden kunnen springen. Hoewel het noodluik eerst haperde en moest worden opengeschopt, waarbij het onderbeen van Arnold Dales direct brak en door de luchtdruk erbij bungelde. Ook dat noodluik is te zien in het museum.
Dales kreeg hulp vanuit de nabij gelegen boerderij, maar kwam ten slotte toch in de Wooldse School terecht, dat door de Duitsers als noodhospitaal was ingericht. Het been werd gespalkt en Dales werd overgebracht naar het ziekenhuis in Bocholt, waar hij naar eigen zeggen zeer goed en correct behandeld was. Toen bekend werd dat hij jarig was, kreeg hij zelfs nog een borrel van het verplegend personeel, dat geen onderscheid maakte tussen vriend of vijand.

Brenda Green-Cordle
Brenda Green, de 10 jaar jongere zus van de omgekomen piloot, trouwde met de veel oudere broer –ze schelen 26 jaar - van David Cordle. Brenda bracht in 2004 al een bezoek aan het museum in Lievelde. Peter Monasso speelde in samenwerking met anderen een cruciale rol bij de reconstructie van de gebeurtenissen rond de Lancaster BP666. Samen met Brenda bezocht hij de plaats Gravenhorst, waar de bommen van de Lancaster met succes waren afgeworpen.
Uit de flarden van herinneringen aan haar broer komt het moment naar boven, dat haar ouders de gele enveloppe met het bericht van zijn dood kregen. Zij huilden vreselijk. Haar vader heeft daarna nooit meer over Peter kunnen praten.

Nicola: “Bij het bezoek aan het Crash Museum had ze gezegd, dat ze zich nog nooit zo dichtbij Peter(Green) had gevoeld.”

De talisman en het duivelsgetal
Verhalen te over. Op aandringen van Ruth vertelde Nicola, dat Brenda een zwarte kat van stof had genaaid. Zij gaf deze aan Peter als talisman. Dat ‘een zwarte kat op je pad’ voor bijgelovigen ongeluk brengt, is blijkbaar geen internationaal gegeven. Hij nam de kat bij elke vlucht mee, behalve bij zijn laatste vlucht. En of de duvel er mee speelde, was het kenteken van de Lancaster BP666. Het getal 666 wordt door velen het duivelsgetal genoemd!

Een ontroerende film 
Hoogtepunt voor de bezoekers was de vertoning van een 20 minuten durende film, waarin ooggetuigen hun verhaal vertellen, afgewisseld door archiefbeelden en met aangrijpende muziek.
Aangrijpend was het, want na al die jaren kwamen er toch nog traantjes. De voor de dood van Peter Green relevante fragmenten werden door Nicola opgenomen. “Brenda zal er verguld mee zijn.”

Het museum bezit ook kleine bijzonderheden als de ontsnappingset met naaigerei, lucifers, een ontsnappingszaagje, waterzuiveringstrips en dergelijke. Kille en koude materialen die weinig waarde lijken te hebben. Maar aan elke landkaart, elke toerenteller kleeft een verhaal van mensen. De vrijwilligers van het crashmuseum kunnen daar alles over vertellen.

Twee zuigers herenigd
David Cordle kreeg uit handen van Henk Oost nog een zuiger van de Lancaster mee. Hij zegt in zijn dankwoord meteen wat hij er mee gaat doen: “Brenda kreeg bij haar bezoek aan Winterswijk ook een zuiger mee. Ze heeft twee kinderen en ik weet zeker, dat de kinderen Sarah en Jonathan ieder het bezit van een zuiger uit het toestel van hun oom op prijs zullen stellen.”

David: “Ik had niet gedacht dat het zo emotioneel zou zijn: jonge mensen die vrijwillig hun leven op het spel gezet hebben voor de vrijheid van anderen. Het maakt je nederig. Prachtig wat u ons hebt laten zien. Nederig, maar tegelijkertijd ook wel een beetje trots als je ziet hoe de Nederlanders nog altijd hun respect en dank voor de geallieerden uitspreken. Ik weet dat Brenda er nooit overheen gekomen is dat Peter is omgekomen. Zij heeft dat haar hele leven bij zich gedragen. Jullie hebben geholpen de stukjes bij elkaar te krijgen en dat heeft haar absoluut geholpen.”

De dag daarop zullen David, Nicola, Ruth en Ben naar het Reichswald bij Kleef vertrekken om het graf van een oom te bezoeken, dat ook via het Crash Museum is ontdekt. Het Anne Frank Museum staat ook nog op het programma, waarna de familie weer zal terugkeren naar Dereham, vlakbij Norwich.

.

Ruth Cordle in het museum in Lievelde. Foto: Clemens Bielen
Foto: Clemens Bielen
 De familie bezocht het Crash Museum in Lievelde.  Foto: Clemens Bielen
De familie bezocht het Crash Museum in Lievelde.  Foto: Clemens Bielen
Afbeelding
Even kwam de zon door op het weiland. Ben, Nicola, David en Ruth Cordle. Foto: Clemens Bielen

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant