Van ‘mooi’n muiter’ naar meester-restauratiestukadoor

LICHTENVOORDE - ‘Dat wordt helemaal niks met die jongen’, zeiden Marks leerkrachten op de basisschool en ook op het Marianum was hij verre van een modelleerling. Maar de knaap die in de klas vooral wilde klieren en klooien, schopte het onlangs maar mooi tot meester-restauratiestukadoor. Daarnaast werkt hij in het dagelijks leven als docent stukadoren aan het ROC Aventus, ontwikkelt eigenhandig een niveau 4-leergang voor zijn studenten, kijkt met een schuin oog alweer naar een volgende uitdaging en, o ja, hij heeft ook nog een vrouw en drie kinderen onder de zes jaar. Mark Gerretsen (32) doet het ogenschijnlijk allemaal met twee vingers in de neus,  of pakt hij het gewoon heel slim aan? “Moeilijke dingen moet je door luie mensen laten doen, die bedenken iets waardoor het weer minder energie kost.”

Door Annekée Cuppers

Mark startte zijn stukadoorscarrière al op dertienjarige leeftijd bij de firma Lurvink te Lichtenvoorde. “In de tijd dat ik op het Marianum zat, deed ik veel aan skaten. Dat kon in de winter niet altijd buiten en daarom mochten we van mijn vader een skatebaan bouwen in zijn in aanbouw zijnde bedrijfshal op het bedrijventerrein. Op een dag hadden mijn kameraadje en ik niet zoveel zin om te skaten en gingen op onderzoek uit in het pand. Via wat trappetjes kwamen we elders in het pand terecht waar de stukadoors bezig waren. Daar stond een ventilator, een zak met gips en voor je het wist was het hele hok wit en wij erbij. Schik voor tien hadden we. De volgende dag kwam mijn vader de bouw inspecteren en die wist niet wat ie zag. Hij belde direct met Lurvink, maar de stukadoors wisten nergens van. Zij hadden alles gewoon netjes achtergelaten.”
Het was de vader van Mark al vrij snel duidelijk wie er dan wel achter de puinhoop zat en voor straf moest Mark alles opruimen. “Toen zei de baas: ‘Dat heb je mooi gedaan. Je kunt wel bij ons komen werken.’ En dat heb ik van mijn dertiende tot mijn zeventiende ook gedaan, de zaterdagen en de vakanties.”

Een echt creatief beroep
Mark rolde niet direct na het Marianum het stukadoorsvak in. Hij deed op het Marianum de richting metaal, volgde daarna een opleiding tot gastheer maar zag na zijn diplomering toch af van een baan in die richting. “Toen ben ik bij Lurvink in dienst gekomen, op voorwaarde dat ik dan ook de stukadoorsopleiding ging doen. Dat moest ook wel want ik was nog leerplichtig. Zo kwam ik als niveau 2-leerling bij ROC Aventus terecht. Het eerste jaar in Deventer, daarna in Zutphen op de locatie waar ik nu zelf ook als docent werk.”
Het eerste jaar viel Mark ontzettend tegen. “Ik dacht echt: ‘Waar ben ik dan nu beland?’ Alles was nat en vies, wat was ik in godsnaam aan het doen? Maar gaandeweg ging ik van ‘ik doe maar wat’ naar ‘ik weet wat ik aan het doen ben’ en kreeg ik er veel plezier in, zag de talloze mogelijkheden. De school heeft me toen nog opgegeven voor het Nederlands Kampioenschap Stukadoren voor vakopleidingen. Ver kwam ik niet, maar ik had wel een hele leuke week. Een jaar later deed ik niveau 3 en heeft de school mij opnieuw opgegeven voor de kampioenschappen en werd ik derde. En toen kreeg ik echt de smaak te pakken. Stukadoren is echt een creatief beroep. Je heb een zak gips, mengt het met water en dan maak je iets wat er eerst nog niet was. Dat geeft iedere keer weer een enorme kick.”
Mark werkte uiteindelijk zo’n negen jaar bij Lurvink en had er een toptijd. “Ik kreeg de vrije hand in decoratief lijstwerk en mocht restauratieklussen doen.” Toch besloot hij eens bij een ander in de keuken te gaan kijken en kwam zo bij Te Woerds terecht. Vanwege de crisis was hem daar geen lange loopbaan beschoren. “Toen ben ik voor bijna twee jaar naar Australië vertrokken. Eerst in mijn eentje, de laatste maanden samen met Lianne. Het was een mooie tijd.”

Voor de leeuwen
Terug in Nederland liep de crisis in de bouw op zijn eind en ging Mark weer aan de slag als stukadoor. Eerst weer bij Ter Woerds, daarna bij Eco-bouwen in Toldijk waar hij ervaring opdeed in ecologisch- en decoratief stucwerk. Tot hij op een telefoontje kreeg van een van zijn voormalige docenten van de vakopleiding. “Hij ging bezig met een studie Engels en vroeg mij of ik een aantal van zijn lessen over wilde nemen. Dat leek mij wel wat, maar ik kon dat toen niet rond krijgen bij mijn toenmalige werkgever. Een halfjaar later belde die docent weer. Hij ging helemaal stoppen. Of ik alle uren van hem over wilde nemen. Mijn eerste gedachte was dat ik het allicht kon proberen en de tweede dat als het niet ging lukken, ik altijd nog weer kon gaan stukadoren.”
Al na het eerste sollicitatiegesprek kreeg Mark te horen dat hij als docent aan de slag kon. “Ik was na het behalen van mijn diploma trouw nog iedere woensdagavond in Zutphen op school te vinden om wat te knutselen. Gewoon omdat ik het leuk vond. Dat heeft er wel aan bijgedragen dat ik deze baan kreeg. De start was best pittig. Normaal gesproken loop je een aantal maanden met een ervaren docent mee. Ik kreeg letterlijk een bos sleutels in mijn handen gedrukt en met de mededeling dat ik maar even moest uitzoeken hoe de nieuwe theoriemodules in elkaar staken, want dat wisten ze zelf ook nog niet, werd ik voor de leeuwen gegooid.”
Na een halfjaar moest Mark op cursus om zijn PDD (pedagogisch didactisch diploma) te halen. “Ik heb dat papiertje gehaald omdat het moest, maar dat hele gedoe over denkers, dromers en doeners, daar had ik helemaal niks mee. Ik zie mijn studenten een keer per week en het is een allegaartje van verschillende leeftijden en niveaus. Daar kun je wel zo’n boekje voor geven, maar wat er hier op het ROC rondloopt, dat past niet in zo’n boekje. Ik doe alles op gevoel en kijk naar wat die leerling nodig heeft. Dat betekent dat ik soms een arm om iemand heensla of weleens grof in de mond ben. Uiteindelijk heb je maar één doel. Je wilt dat zo’n jongen slaagt en straks zijn eigen boterham kan verdienen.”

Zelf filmpjes maken
In de klas van Mark kunnen leerlingen ieder op hun eigen niveau werken. Dat houdt in dat ze als ze de theorie onder de knie hebben de rest van de dag met de praktijk aan de slag mogen. Om deze manier van lesgeven ook voor zichzelf behapbaar te houden, ontwikkelde Mark zelf instructiefimpjes. “Voorheen was ik een halve dag kwijt aan het uitleggen van de theorie en het geven van instructie. Dat moest makkelijker kunnen, zo vond ik. Er bestonden wel enkele instructiefilmpjes van de lesmateriaalleverancier, maar die waren zo verouderd dat de pixels je om de oren vlogen. Samen met een collega en een kameraad heb ik toen instructiefilmpjes ontwikkeld waarbij de leerling precies ziet wat ie moet doen en in welke volgorde. Lekker muziekje eronder, puntsgewijs de stappen in korte bewoordingen ernaast, saaie stukken laten versnellen. Nu laat ik de leerling het filmpje kijken, stel hem daarna drie vragen en hij kan ermee aan de slag. En weet ie even niet meer wat de volgende stap is, dan kan ie dat makkelijk weer terugkijken. Handig toch? En het scheelt mij ook weer tijd. Moeilijke dingen moet je door luie mensen laten doen, die bedenken iets waardoor het weer minder energie kost.”
Mark loopt in zijn werk wel vaker tegen zaken aan die in zijn ogen veel makkelijker kunnen, maar dit veranderen is niet altijd makkelijk. “We zitten vaak vastgeroest in oude patronen waarmee we het onszelf onnodig moeilijk maken. Waarom moeten bijvoorbeeld de praktijkexamens bij de hoofdvestiging in Veenendaal worden afgenomen in plaats van dat de examinatoren hier naar de locatie komen? Dat zou de leerlingen een hoop stress besparen want vergis je niet, hoe gespierd en getatoeëerd sommigen ook zijn, veel jongens kampen met gebrek aan zelfvertrouwen. Geef ze de kans in een vertrouwde omgeving examen te doen, dat is toch veel eerlijker? En dat kan prima, want alle materiaal is hier ook gewoon aanwezig.”

Diploma meester-restauratiestukadoor
Onlangs mocht Mark zelf ook nog een diploma in ontvangst nemen, namelijk dat van meester-restauratiestukadoor. “De opleiding was een flinke uitdaging. Met mijn baan erbij maakte ik afgelopen jaar weken van zo’n 80 tot 90 uur. Maar het examen zelf was voor mij een grote feestweek. Ik was ruim voor de gestelde tijd klaar met alle opdrachten en ben uiteindelijk met een mooie 7,9 geslaagd. Nu ben ik één van de circa 70 stukadoors in Nederland die die titel mogen voeren. Daar ben ik best trots op. Nu denk ik erover om nog het praktijkgedeelte van de Duitse Meisteropleiding te doen of mijn lerarenbevoegdheid te gaan halen. Maar dat is nog toekomstmuziek. Ik heb mijn vrouw beloofd het aankomend jaar wat rustiger aan te gaan doen.”

Niveau 4-opleiding
Helemaal op zijn handen zitten, dat is er echter voor Mark niet bij. Al jaren ijverde hij voor een niveau 4-opleiding voor zijn leerlingen. “Dat verzandde telkens in een kip-en-het-ei-verhaal. Ik zag in de praktijk dat daar behoefte aan was, maar de opleiding bestond gewoonweg niet, de school en lesmateriaalontwikkelaar wilden eerst weten of er wel vraag naar was. Toen ben ik zelf op onderzoek uitgegaan. Er bleek al een kwalificatiedossier te bestaan. Vervolgens heb ik zelf een curriculum opgesteld, examenopdrachten gemaakt, de normering bepaald enzovoort. Stapsgewijs wordt de opleiding in samenwerking met de andere docenten en verantwoordelijken verder ontwikkeld en gaan we aankomend schooljaar al met een aantal leerlingen beginnen. Zo heb ik bijna in mijn eentje een hele opleiding uit de grond gestampt. Rustig is het dus niet echt maar ja, alles voor mijn leerlingen. En als ik eenmaal ergens voor ga …”