Woonhuis Martin Lelivelt wordt monument

LICHTENVOORDE - Het bekende pand aan de Martin Leliveltstraat nummer 16 in Lichtenvoorde komt op de gemeentelijke monumentenlijst. Daarmee wordt het woonhuis het 32ste gemeentelijke monument in de kern Lichtenvoorde. Een gemeentelijke monument is een pand van regionaal of plaatselijk belang. Nederlandse gemeenten bepalen zelf welke bijzondere gebouwen ze op de gemeentelijke monumentenlijst zetten. Uiteraard kent Oost Gelre ook rijksmonumenten; daarvan staan er 12 in Lichtenvoorde.

Door Kyra Broshuis

Het pand aan de Martin Leliveltstraat 16 komt te koop en de huidige eigenaar, familie van de familie Lelivelt, wil graag dat de onderduikzolder in het pand behouden blijft. De gemeente heeft eerst onderzocht of het pand een onderduikmuseum kon worden, eventueel als dependance van het onderduikmuseum in Aalten, maar dit lukte niet. Met de plaatsing van het pand op de gemeentelijke monumentenlijst is de instandhouding van de onderduikzolder verzekerd. 

Schievegatsdijk
“Dit pand en de gebeurtenissen die zich daar hebben afgespeeld, vertellen het verhaal van het verzets- en onderduikverleden van Lichtenvoorde tijdens de Tweede Oorlog”, legt wethouder Marieke Frank uit. Martin Lelivelt was een bekende Lichtenvoordse verzetsman en woonde in het bewuste pand aan de toen nog Schievegatsdijk. Lelivelt ving tijdens de oorlogsjaren piloten, onderduikers en uit Duitsland ontsnapte krijgsgevangen op. Hij kreeg daarbij hulp van zijn dochter Mia en twee andere Lichtenvoordenaren: Joop ter Haar (Piloten Joep) en Hendrik Leemreize. Sinds 2020 is er een plantsoen in Lichtenvoorde naar Joop ter Haar vernoemd.

Verraad
Lelivelt had op zijn zolder een deel van het wolfseind (het afgeschuind vlak van een zadeldak) afgetimmerd en ingericht als onderduikplek. De onderduikers zaten er veilig en de plek is tijdens de oorlogsjaren niet ontdekt. Lelivelt werd op 20 april 1944 na verraad opgepakt in zijn woning en vervoerd naar Vught. Op 25 juli 1944 werd hij gefusilleerd bij Fort Rhijnauwen in Utrecht.  Hij was toen 48 jaar oud. De Schievegatsdijk werd later omgedoopt tot de Martin Leliveltstraat. Het woonhuis werd na het overlijden van Martijn bewoond door zijn dochter Mia. Zij heeft er tot haar dood in 2020 gewoond. Het pand is nu nog in handen van familie van Mia.

Een overzicht van de rijks- en gemeentelijke monumenten in Oost Gelre is te vinden op deze lijst.