Infoavond 'Megavergister Groenlo Nee' druk bezocht
Stichting overtuigt publiek niet
Groenlo - De nieuwbakken Stichting Megavergister Groenlo Nee wist met de informatieavond ("geen discussieavond") op vrijdag 30 januari zo'n 350 mensen de Oude Calixtus in Groenlo binnen te krijgen. Maar dat waren, te oordelen naar de vragen en de reacties uit het publiek, voor een flink deel tegenstanders van de tegenstanders van de megavergister.
Nico Tijdink van Megavergister Groenlo Nee leidt de avond. Hij waarschuwt tegen de komst van de grootste mestvergister van Nederland, wellicht van heel Europa: "Een megavergister op 1,6 kilometer van het centrum van Groenlo, dicht bij het Eibernest en bij Marveld. Met stankcirkels die in de praktijk vaak veel groter zijn dan ons wordt voorgespiegeld. Heel bewoonbaar Groenlo en een flink gebied daaromheen vallen erbinnen. Denk daarnaast aan de enorme toename van de verkeersbewegingen, het gaat om honderden vrachtwagens per dag."
Schaal is het probleem
Tijdink haalt onder andere Varsseveld aan, waar de ontwikkeling van een vergister allesbehalve probleemloos gaat, en dat terwijl dat volgens hem een dwerginstallatie is vergeleken bij wat in Groenlo dreigt te verrijzen. Hij benoemt ook verschillende actuele incidenten met allerlei (kleinere) vergisters. "Dat er een oplossing moet komen voor het mestoverschot, snappen wij. En ook dat boeren bijna gedwongen worden tot schaalvergroting. En dat Oost-Nederland, net als Brabant, een echt veegebied is met veel mestproductie." Maar de schaal waarop dat op Laarberg moet gaan gebeuren gaat volgens de stichting ernstig ten koste van de leefbaarheid. Bovendien is het bedrijf RMS, dat de vergister wil gaan opzetten, in de ogen van de stichting een onervaren bedrijfje met een op zijn zachtst gezegd merkwaardige achtergrond. En wie wordt eigenlijk de eigenaar van de vergister, vraagt Tijdink zich af.
Niet duurzaam en hooguit energieneutraal
De megavergister wordt volgens hem ook absoluut niet duurzaam: "Het lost het gevolg op, maar niet het probleem. Het probleem kan zelfs nog groter worden door de aanzuigende werking van de vergister op agrariërs van elders." Het woord megastallen valt. Bovendien wordt de vergister in zijn ogen hooguit energieneutraal: per saldo zal het geen groene energie opleveren. Waar de stichting volgens Tijdink ook bang voor is dat als de vergister er eenmaal staat, hij zal moeten draaien. "Het wordt een co-vergister, er is naast de mest dus biomassa nodig. Zal dat altijd bermgras zijn? En wat als er meer mest wordt aangeboden dan is vergund?"
Niet met RMS in zee gaan
Een vergister op deze schaal is er nog niet, er zijn dan ook geen resultaten beschikbaar. Mensen kunnen daar tegenin brengen dat nieuwe techniek toch ontwikkeld zal moeten worden, maar Tijdink is stellig: "Niet experimenteren op deze schaal, en zeker niet met een bedrijf als RMS. Zij hebben één techneut en alleen ervaring met twee kleine vergisters, waarvan 1 nog 'im Bau'." De andere baas van RMS zit blijkbaar vooral in de adult only websites. Wat betreft de mogelijke gevaren en overlast van de megavergister noemt Tijdink, naast de stank, ook de verontreiniging: "Daarbij kan het gaan om zeer gevaarlijke gassen als blauwzuur." En in het ergste geval kan de boel ontploffen, met onvoorstelbare gevolgen. Tijdink: "Ik vraag me af of iemand het zou aandurven nu een verantwoordelijksverklaring voor dit project te ondertekenen."
Negatief voor Groenlo
Bij de positieve effecten op de werkgelegenheid heeft de Stichting Megavergister Groenlo Nee ook grote bedenkingen. Tijdink: "Veel werkgelegenheid zal tijdelijk zijn, tijdens de bouw. De megavergister kan andere bedrijven zelfs afschrikken." Bovendien voorziet hij negatieve gevolgen voor het toerisme. Zijn woordspeling 'Groenlo Mestingstad' wordt door de aanwezigen gemengd ontvangen. Tijdink haalt een WUR-rapport aan dat stelt dat mestvergisters op industriële schaal lokaal negatief uitwerken. Bij een inventarisatie van de politieke standpunten in Oost Gelre vindt hij het standpunt van NLOG opmerkelijk: "Ze zijn voor een megavergister in Groenlo, terwijl een van de raadsleden van deze partij destijds fel tegen een klein vergistertje in Aalten was."
Wat nu?
Hoe wil de Stichting Megavergister Groenlo Nee het proces nu terugdraaien? Tijdink c.s willen daarin pro-actief zijn. Het bestemmingsplan moet volgens de stichting weer op de politieke agenda en de milieuvergunning moet aangescherpt worden. De stichting wil een eigen zienswijze indienen. En desnoods wil men naar de rechter stappen.
Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland
Wordt Tijdink door een groot deel van het publiek in elk geval welwillend aangehoord, bij de tweede spreker is dat veel minder het geval. Ries Kock, van Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland, begint met het geven van voorbeelden waarbij zijn stichting een rol heeft gespeeld, bijvoorbeeld als mediator tussen buurt en overheid. Hij hekelt het feit dat burgers vaak worden geconfronteerd met al ingediende plannen, betrokkenheid in het voortraject lijkt hem wenselijker.
Kock doet de algemene werkwijze van zijn stichting uit de doeken. Het gaat om drie poten: onderzoek en informatie, overleg en overtuigen, en als derde juridische procedures.
De Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland heeft, volgens de spreker, al heel wat schade aan gebied en landschap, ook in Oost-Gelderland, voorkomen.
"We hebben geen vier aardes"
Daarna schakelt Kock over naar de wereldproblematiek. De intensieve veehouderij veroorzaakt volgens de Stichting Leefbaar Buitengebied Gelderland ernstige schade. Bijvoorbeeld door de steeds grotere resistentie tegen antibiotica.
"We moeten niet het mestprobleem, maar het voedselprobleem oplossen," aldus Kock. "We moeten terug naar de grondgebonden landbouw."
Een geëmotioneerde bezoeker wil de microfoon. Hij vraagt Kock te stoppen met zijn relaas. Maar die gaat door. Met zijn uitleg waarom ook kunstmest geen oplossing is, en ook soja niet, en dat er geen globale kringloop is ("we brengen de mest niet terug").
"Vlees produceren is funest voor de hongerbestrijding in de wereld," stelt Kock. En dichter bij huis: "Een mestvergister levert geen groen maar bruin gas."
Hij haalt een rapport van de Commissie van Doorn aan dat stelt dat alle vlees duurzaam geproduceerd zou moeten worden. "We gedragen ons alsof we vier aardes tot onze beschikking hebben. De Nederlandse agrofoodsector moet zich juist onderscheiden van de lowcostproducers," haalt Kock uit het rapport aan.
Weinig vragen, nog minder antwoorden
Dan is het tijd voor vragen. Nico Tijdink meldt dat de vragen getaped worden zodat eventueel later antwoord kan worden gegeven. Mark Ormel van landbouworganisatie LTO en daarna Walter Leemreize van het CDA doen hun visie uit de doeken. Ormel vindt de megavergister in elk geval een "serieus initiatief", maar hij heeft net als het raadslid een minutenlange omweg nodig om tot een vraag te komen.
Boer Stoltenborg is wel bondig: "Als het niet naar de mestvergister bij Groenlo kan, waar moet de mest dan naar toe?" Tijdink kan die vraag nu niet beantwoorden. Ook de vraag welke schaal van vergisting dan wel acceptabel is, blijft deze avond onbeantwoord.
Namens de Stichting Megavergister Groenlo Nee vat Tijdink samen: "We zien het probleem van de boeren. Onze zienswijze over een oplossing is verschillend. Een pasklaar antwoord hebben wij ook niet."
Na een discussie tussen Leemreize en Tijdink over de beschikbaarheid van cijfers valt het woord respect. Een boerin vindt dat met name spreker Kock weinig respect heeft voor de veehouders. Kock ontkent: "Wij hebben wel respect, het probleem is dat we een boodschap hebben die u niet wilt horen. Zoals Al Gore al zei: het is een ongemakkelijke waarheid."
Als Tijdink de bijeenkomst tegen elven afsluit zijn de stoelen in de kerk al grotendeels leeg. Een laatste vraag van een bezoeker over het democratische gehalte van de stichting gaat grotendeels verloren in garderobe- en andere geluiden.
Duidelijk lijkt dat dit niet de laatste samenkomst zal zijn met als onderwerp de megavergister op Laarberg in Groenlo.