Interview met pater Ton Bun
Vervolg van voorpagina
Samenloop
Pater Ton Bun gaat er in de ontvangstkamer bij Loreto nog eens goed voor zitten voor hij van wal steekt. "De Maristen zijn aan het begin van de vorige eeuw (1911) in Hulst terechtgekomen, ze waren in feite uit Frankrijk verdreven, en in Nederland werden ze gedoogd." Hij spreekt het subtiel uit; de Franse Orde van de Maristen leefde in Nederland in de Zeeuwse plaats Hulst aanvankelijk wat in de periferie van Nederland. Ze waren een wat ondergeschoven kind en ze werden de 'Franse Paters' genoemd. Maar de Maristen - van oorsprong een onderwijsorde - zochten naar expansie en mogelijkheden om hun taak uit te breiden. In Hulst hadden ze een kleinseminarie. Dat was een lijn en de andere lijn lag in de Achterhoek, waar deken Hooijman van het dekenaat Groenlo in die tijd lobbyde voor middelbaar katholiek onderwijs in dit gebied. Ook hier moest er nog heel wat werk worden verzet om het bisdom achter die gedachte te krijgen. Toen dat lukte kwamen om een economische term te gebruiken vraag en aanbod bij elkaar en kregen de Maristen de opdracht een school te stichten voor middelbaar onderwijs. Dat werd de HBS.
Rivaliteit
Pater Ton Bun: "Er was destijds heel wat rivaliteit over de vraag waar de school moest komen; aanvankelijk werd gedacht aan het sportveld in Lievelde, maar Lichtenvoorde en Groenlo waren ook volop in de race voor die school. Groenlo kreeg de school uiteindelijk toegewezen en zo werd de HBS in Groenlo gesticht en ging in 1948 met de eerste klas van start. In de volksmond wordt nog altijd gesproken over deze 'schoolstrijd' waarvan in Groenlo wordt opgemerkt dat het eigenlijk ook logisch was dat de HBS in Groenlo kwam, anders zouden immers alle kinderen uit Groenlo naar Lichtenvoorde moeten fietsen, terwijl dat omgekeerd niet het geval zou zijn!" Pater Ton Bun kan er nog hartelijk om lachen.
Klooster
Het klooster Loreto in Lievelde werd zoals gezegd in 1951 gesticht. Dat werd mogelijk door een nalatenschap van twee vrijgezelle broers Braker en een zus die weduwe was. De Maristen kregen de nalatenschap, de boerderij en veel grond en zo kon het grootseminarie Loreto worden gebouwd waarvoor pater Martinus Elferink veel werk heeft verzet. De boerderij van Braker werd ook geërfd en met de inkomsten daaruit werd aanvankelijk het functioneren van het grootseminarie mede mogelijk gemaakt. Broeder Paulus heeft jarenlang met veel inzet de boerderij geleid. De Achterhoek werd zo een grootseminarie rijker en daarvoor al een HBS met beiden de naam van de Maristen daar nadrukkelijk aan verbonden. Het Marianum heeft zich zoals bekend verder ontwikkeld als een echte streekschool met ook een vestiging in Lichtenvoorde. Het klooster Loreto heeft vele jaren gefunctioneerd als een grootseminarie waar de Paters Maristen hun opleiding voltooiden. Vanaf 1996 tot 2011 kreeg het een wat andere bestemming omdat door de vergrijzing en de terugloop van het aantal priesterstudenten de functie van grootseminarie niet meer te realiseren was.
Spirituele plek
Het werd een spirituele plek. Een plek voor bezinning en ontmoeting die vele jaren heeft gefunctioneerd en ook wel landelijke bekendheid heeft gekregen. Vanaf 2011 staat het pand in feite leeg, maar pater Ton Bun, die met de afwikkeling is belast, vertelt dat ze het prachtige object niet wilden verhuren. "We zijn geen verhuurbedrijf," zo is zijn pertinente stelling. En zo ontstond de afgelopen jaren een zoektocht naar een andere gebruiker en die is nu gevonden. Zoals gezegd wordt de Koptisch Orthodoxe Kerk de nieuwe eigenaar. Daardoor behoudt het meestal als klooster aangeduide complex toch wel eenzelfde soort bestemming. En op 31 januari komt er dan officieel na een verblijf van bijna 70 jaar een eind aan de aanwezigheid van Maristen in de Achterhoek. Pater Ton Bun is daar overigens reëel in; het is een gevolg van ontwikkelingen in de samenleving. Hij en de paters Frans Kuijpers en Jan ter Braak zullen dan ook de Achterhoek gaan verlaten. Ze kijken met tevredenheid op hun tijd hier terug. Maar de naam van de Maristen als betekenisvolle orde voor dit gebied zal in de Achterhoek terecht nog lang blijven naklinken.