Passie voor Bach's Passie
LICHTENVOORDE - In de goed gevulde Johanneshof vertelde dirigent Emile Engel onlangs over de passies van Johan Sebastian Bach. Voor de pauze wordt de ontstaansgeschiedenis van de passies uitgelegd. Hoe Bach als cantor en leidinggevende van een jongensschool twee prachtige werken over het lijdensverhaal weet te componeren.
Elf maal zingt het koor 'Herr, bin ich's?', Bach laat de stem van Judas zwijgen
De Johannes Passion was er het eerst: dit oratorium gaat over het lijden en sterven van Jezus volgens het Johannes evangelie. Uitgebreid komt aan de orde de rechtsgang langs de verschillende instanties. De Johannes is nuchter, zakelijk en handelend. De enkele jaren later gecomponeerde Matthäus Passion is verhalend, emotioneel met Jezus als lijdende mens. Emile Engel laat het publiek in de zaal aan de hand van diverse muzikale fragmenten de gevoelens uit de passies doorleven.
Bach componeert de noten zodanig dat de tekst ook in de muziek wordt verklankt. Zo zijn in het openingskoor van de Matthäus bij het woord klagen steeds langere klagende tonen te horen. Bij de zweepslagen is in de muziek als een herhalend motief een soort zweepslag te horen. Bij de verwijzing naar de dood en het graf gaat dit gepaard met steeds dalende lage tonen. Vol symboliek is de passie. Zo is in de begeleiding van de Christusfiguur door het basso continuo laat 365 keer een akkoord horen. Hiermee benadrukt Bach dat 365 dagen per jaar Jezus de basis van het leven is. Ook symbolisch, als Jezus tijdens het laatste avondmaal aangeeft aan de 12 apostelen dat iemand Hem zal verraden, zingt het koor elf keer 'Herr, bin ich's?'. De stem van verrader Judas laat Bach daarmee zwijgen.
De Matthäus is muzikaal geschreven in delen die samen -voor en na de pauze- een kruis vormen. Voor de pauze de horizontale balk en na de pauze van boven naar beneden, dalend naar het einde. Op het kruispunt van de twee balken plaatst Bach het verraad van Petrus.
Vol vuur en passie vertellend vliegt de tijd voorbij . Rond de klok van tien klinkt dan ook een warm applaus en gaat dit publiek met een aangescherpte luisterhouding naar de uitvoering van de Matthäus Passion in Zieuwent op 19 april.