Gerard Boink: 'Vrede, vrijheid en veiligheid zijn geen vanzelfsprekendheden'
OOST GELRE - Ondanks dat Gerard Boink in 2013 op 56-jarige leeftijd met functioneel leeftijdsontslag ging bij de Koninklijke Luchtmacht, kruipt het bloed waar het niet gaan kan en is hij na functies binnen de Europese Unie en Afrikaanse Unie alweer sinds 2017 in dienst van de Organisation for Security and Cooperation in Europe, oftewel de 'Organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa'. "De grootste regionale veiligheidsorganisatie in de wereld zegt men wel eens," aldus Boink, die voor vredesmissies zelf onder meer actief was in voormalig Joegoslavië, Kosovo en Tsjaad.
Door Henri Walterbos
Zijn huidige standplaats is Kyiv in Oekraïne, met regelmatige bezoeken aan het strijdtoneel in de Donbas en af en toe voor verlof terug in Groenlo. Vanwege het coronavirus werkt hij nu alweer een tijdje vanuit huis. De Grollenaar is in Kyiv verantwoordelijk voor de algehele logistiek ter plekke, zoals transport en beschermingsmiddelen voor de 800 waarnemers van de ruim 50 nationaliteiten die er verblijven om in de oorlog in de Oost-Oekraïne toe te zien op het bestand van Minsk, tussen de door Rusland gesteunde separatisten en de Oekraïense regeringstroepen. In zijn vrije tijd is hij onder meer voorzitter van het Veteranencomité Oost Gelre, een taak die hij ruim twee jaar geleden overnam van Aloys Roemaat, de oprichter van het Comité. "Ik heb het op een gegeven moment van hem overgenomen toen hij al een tijdje ernstig ziek was en later overleed. Wij organiseren een veteranendag, zijn bij de 4 mei-herdenking bij het oorlogsmonument in Lichtenvoorde, waar Aloys de grote animator achter was om dat voor elkaar te krijgen. Na de kranslegging gaan we altijd naar een zaal toe waar het iets informeler is om elkaar te ontmoeten en te praten met elkaar."
200 veteranen in Oost Gelre
De gemeente Oost Gelre telt een kleine 200 veteranen. Niet alleen ouderen. "Veel mensen denken bij veteranen aan oude grijze mannen, maar we hebben ook veteranen van 18 jaar. Veteranen zijn alle Nederlandse (ex)-militairen die het Koninkrijk dienden in oorlogsomstandigheden of daarmee overeenkomende situaties, zoals vredesmissies in internationaal verband. De jongste veteraan bij ons, een jongen uit Groenlo, is 19 jaar. Ook actief dienende militairen die uitgezonden waren zijn veteranen", benadrukt Gerard.
Dit jaar geen aanwezigheid bij de 4 mei-herdenking. "We zouden ook dit jaar weer een rol spelen, maar vanwege de coronacrisis is er geen grootse herdenking. We hadden graag onze bijdrage geleverd. Ook aan 'Spiegelingen' waar we speeddates zouden houden met mensen. In januari zijn we nog wel op de Markt in Groenlo geweest bij de herdenking van de bevrijding van de concentratiekampen, met de verlichte stenen. Hebben mensen van ons verhalen verteld. Alles wat met vrede, veiligheid en herdenken te maken heeft daar leveren wij onze bijdrage aan. Het zijn wel vooral de ouderen. Het zou mooi zijn als we ook meer jongeren daarbij zouden bereiken. Vrede, vrijheid en veiligheid zijn geen vanzelfsprekendheden. De jongere generatie beseft dat in deze periode misschien iets meer, maar het is geen vast gegeven. Herdenken is hartstikke goed. Dat moeten we vooral ook blijven doen, maar we moeten ons beseffen dat de geallieerden die ons ooit bevrijdden, dat waren ook jonge jongens uit verre landen. Jongens die gestuurd werden door hun regering om ons te bevrijden van een bezetter. Het is goed dat je daar bij stil staat, daar diep respect voor toont, maar tegelijkertijd is het ook een opdracht aan ons om diezelfde vrijheid, veiligheid en rechtsorde ook op andere plekken te brengen. Op plekken waar mensen onderdrukt worden, geen vrijheid hebben. Net zoals zij toen ons de vrijheid bezorgd hebben, is het een taak aan ons, die vrijheid ook op andere plekken te brengen. Dat staat ook zo in onze grondwet. Het is niet alleen de taak van Defensie om ons grondgebied en dat van de geallieerden te beschermen, maar ook de vrijheid en de rechtsorde in de wereld te bevorderen. Wij hebben dezelfde opdracht als geallieerde militairen van toen. Op een andere plek, in een andere tijd. Dat doen zijn wij verplicht aan hen."
Vroeger
Boink is zich bewust van de grote verschillen in missies door de verschillende generaties veteranen die 'het land dienden' tussen nu en de Tweede Wereldoorlog. "We zijn nu veel beter uitgerust, je weet waar je naar toe gaat, opdrachten zijn helder, je bent veel beter voorbereid, je kent de cultuur, de achtergrond van een conflict, terwijl de jongens die toen gestuurd waren broekies waren. Vaak waren ze Groenlo of Lichtenvoorde nog niet eens uit geweest. Die werden heel snel volwassen. Als je dan praat in zo'n club van veteranen dan komen ze los. Je begrijpt elkaar, ook al ben je van een andere generatie. Dat schept een band met elkaar. Vroeger had je ook nauwelijks communicatiemiddelen. Vroeger gingen brieven weg, waren weken onderweg, nu heb je skype, whatsapp, heb je contact wanneer je wilt."
"Ook de nazorg is beter. Als je kijkt naar de Oost-Indië veteranen en de Nieuw-Guinea veteranen. Toen die terugkwamen na twee jaar stond er niemand op de kade. Ze werden in feite met de nek aangekeken. Nu nog. Oorlogsmisdadigers wordt gezegd. Terwijl je de omstandigheden niet kent. Die jongens zijn uiteindelijk ook maar gestuurd, zonder dat ze goed voorbereid waren. Onder valse voorwendselen zelfs, met geen dankbaarheid en waardering aan het eind. Velen namen hun verhalen mee in het graf. Ze wisten bij God niet waar ze terecht kwamen. Nu worden ze beoordeeld en veroordeeld. Dat voelt als een mes in de rug voor hen. Nederland heeft daar een aantal dingen niet goed gedaan maar daar de individuele militairen op aan te spreken en niet de toenmalige regering die goed fout zat, dat is net zo goed verkeerd. Gelukkig is dat allemaal een stuk beter geworden".
Samen herdenken
"Ik heb op zich niets tegen gezamenlijk herdenken," zegt Gerard op persoonlijke titel als dit thema aangesneden wordt. "Puur voor mezelf denk ik daar heel genuanceerd over. Ik ben van een heel andere generatie. In NATO- en EU-verband werk ik met alle nationaliteiten samen en we doen in het grensgebied al zoveel samen. Veel Duitse soldaten werden ook maar gestuurd. Zij waren net zo goed slachtoffer. Ook velen van hen zagen het niet zitten. Ik ben niet haatdragend. Vroeger waren mensen helemaal geïndoctrineerd van 'die Duitsers, dat zijn de slechterikken'. Die generatie wordt steeds minder. Tja, hoe ontstaat zo'n oorlog? Hoe kan zo'n dictator als Hitler opstaan? De omstandigheden moeten er ook naar zijn. Toen na het verdrag van Versailles Duitsland grote herstelbetalingen moest doen, hierdoor economisch enorm onderuitging, dan staat er ineens iemand op die zegt dat het ook anders kan, dan kan ik mij voorstellen dat mensen daar achteraanlopen, gevoelig voor zijn. Onder die omstandigheden van dat moment."
Herdenken en gedenken
"Het is belangrijk dat we blijven herdenken en gedenken," vind de gepassioneerde diender van het vaderland en wereldvrede. "In die twee minuten op 4 mei denk je ook aan gevallenen van ons in recentere uitzendingen, zoals jongens uit de Achterhoek die in Afghanistan omkwamen. 5 Mei is voor mij de dag van het zegevieren van het goede over het kwaad, dat je veilig kunt leven. Voor mij zijn vrede en veiligheid dan ook geen zelfstandige naamwoorden maar werkwoorden. Daar moet je aan werken, ieder op zijn eigen manier. Dat kan al door actief lid te zijn van Amnesty International."
