Tentoonstelling Sporen van de Vrijheid: Sixtina Harris
DINXPERLO – De tentoonstelling Sporen van de Vrijheid zou op 29 maart feestelijk worden geopend in het Grenslandmuseum. Helaas gooide het coronavirus roet in het eten. De voorbereidingen zijn stopgezet en het opbouwen van de tentoonstelling is gestaakt. Als de maatregelen rondom het virus worden versoepeld, wordt dit jaar een moment gehouden voor alle betrokkenen bij en deelnemers van de expositie. Om alvast een tipje van de sluier op te lichten worden enkele 'hoofdrolspelers' van Sporen van de Vrijheid voorgesteld. Hierna volgt het verhaal van Sixtina Harris.
We móeten
de kinderen
dit vertellen:
hoe het is om
je te moeten
verbergen,
omdat je
'anders' bent
De 78-jarige Sixtina Harris was jarenlang docente op een school in Vreden. Ze vertelt: "Op scholen in Duitsland is het verplicht om leerlingen te onderwijzen over de Holocaust. Maar hoe, dat mogen leerkrachten zelf invullen. Zelf heb ik dat gedaan met het boek 'Und im Fenster der Himmel', in het Nederlands 'De Schuilplaats', geschreven door Johanna Reiss.
Het gaat over onderduikervaringen van Johanna. Destijds heette ze Annie de Leeuw. Het is een zeer toegankelijk boek voor kinderen en, heel belangrijk, het loopt goed af." In de werkkamer van de oud-docente, in de kelder van haar woning in Borken, is alles volgepakt met paperassen en boeken. Haar computer staat op een enorm bureau.
"Waarom ik het zo belangrijk vind om kinderen te leren over de Holocaust? Ja misschien onbewust, maar ik had vroeger een Joodse tante, het was mijn lievelingstante. Zij was getrouwd met de broer van mijn moeder, een officier. Ze heette Rosa Scheid-Elkan. Rosa overleefde de oorlog omdat haar man de oorlog overleefde, zou hij zijn gesneuveld, dan hadden de Nazi's haar vermoord. Haar hele familie is omgebracht", weet Sixtina nog.
'Ik werk graag
met het boek
van Johanna
Reiss'
Ze vervolgt, nadenkend: "Toen ik twaalf was kreeg ik les van de nonnen. We kregen van hen de films te zien die de Russen hadden gemaakt toen ze Auschwitz bevrijdden. Zulke vreselijke beelden, we waren daar totaal niet op voorbereid. Als volwassene heb ik de beelden nog eens gezien. Ik vind dat je kinderen zoiets niet moet aandoen. Als je te schokkende beelden laat zien, haken ze af. Daarom werk ik liever met het boek van Johanna Reiss, samen lezen, samen erover praten. Het boek gaat veel verder dan Jodenvervolging. Het is eenvoudig, niet belerend, kinderen beleven samen met Annie de angst, hoe het is om je te moeten verbergen, omdat je 'anders' bent. We móeten de kinderen dit vertellen. Zij zijn onze toekomstige politieke leiders. Ik waarschuw altijd: het wordt gevaarlijk als politici zeggen dat je een groep mensen moet haten." Aan het eind van het boek zegt de boer bij wie Annie ondergedoken zat tegen haar: "Ga niet de wereld in vol haat. Daar heb ik je niet voor gered."
Sixtina Harris is medeoprichter van de stichting Kolle Kaal, wat in het Jiddisch 'de hele gemeenschap' betekent. Ze legt uit: "In Nederland is het stichting Kolle Kaal, in Duitsland heten we Forderferein Kolle Kaal, het zijn twee verschillende verenigingen. Ik ben nog steeds voorzitter van de Nederlandse stichting, ja als Duitse nog wel!" Kolle Kaal organiseert voor Duitse scholieren rondleidingen in de Winterswijkse synagoge en op de Joodse begraafplaats. Duizenden Duitse jongeren hebben in twintig jaar tijd Winterswijk een bezoek gebracht en geleerd over Joodse gebruiken en rituelen. "Kinderen zijn heel belangstellend en ze stellen intelligente vragen. Dat de jeugd van nu ongeïnteresseerd zou zijn, is absoluut niet waar." Ze vervolgt: "De schrijfster van 'De Schuilplaats' leeft nog, ze woont in Manhattan, New York. En zit weer opgesloten, nu vanwege het coronavirus, 75 jaar na de bevrijding."
In de expositie Sporen van de Vrijheid staan verhalen van negen personen centraal, aan Nederlandse en Duitse zijde. Het zijn de verhalen die ook in de huidige tijd aanspreken, die om een stellingname vragen. Het centrale thema is: 75 jaar in vrede leven met elkaar.