Tentoonstelling Kind van de
Vrijheid: Monique B.
AALTEN – De tentoonstelling Kind van de Vrijheid, gemaakt in het kader van Gelderland Herdenkt, is vanaf medio juni te zien in het Nationaal Onderduikmuseum. Vanwege de maatregelen rondom het coronavirus is de expositie drie maanden later geopend dan de bedoeling was, daarom loopt de tentoonstelling tot mei 2021. In de expositie Kind van de Vrijheid vertellen negen ‘hoofdpersonen’ over persoonlijke ervaringen van onvrijheid die zij als kind meemaakten, vroeger en nu. Drie deelthema’s staan centraal, ‘Waar ben ik thuis?’, ‘Littekens van de oorlog’ en ‘Ik en de ander’. De kunstenaars Maron Hilverda, Karel Kindermans en Dienke Groenhuis geven extra verdieping aan de verhalen door hun kunstuitingen in de tentoonstelling. Monique B. heeft een Duitse vader en Nederlandse moeder en vertelt binnen het deelthema ‘Ik en de ander’ haar verhaal.
Mof
Monique Benthin is geboren in Rotterdam maar tot haar 21ste heeft zij een Duits paspoort omdat haar vader Duits is. Haar vader heeft op zijn zestiende Duitsland verlaten, hij is gaan varen en kwam uiteindelijk in Rotterdam terecht. Hij trouwde en kreeg drie kinderen. Monique maakt de oorlog niet mee maar ervaart geheel onverwacht aan den lijve dat het nog lang niet vergeten is. Op school laat ze trots Duits geld zien, een verjaardagscadeau van haar oma. Haar destijds beste vriendin riep dat ze Duits was, Monique wordt uitgescholden voor 'mof'. Deze ervaring maakt dat Monique onzeker wordt, steeds op haar hoede is. De lessen over de Tweede Wereldoorlog zijn niet lang geleden begonnen en het einde van de oorlog ligt nog relatief dichtbij. Ze vraagt aan haar vader: “Ik ben toch niet zo?” Ze is gek op haar oma maar merkt dat haar Duitse achtergrond ervoor zorgt dat ze negatief wordt bejegend door haar klasgenoten.
Monique is door Gerda Brethouwer, directeur van het Nationaal Onderduikmuseum, gevraagd om mee te werken aan de expositie. “We wonen bij elkaar in de buurt en mijn man zit bij Gerda in de Kunstkring. Gerda wilde een verhaal aan de tentoonstelling toevoegen over de ervaringen van een kind met ouders van verschillende nationaliteiten. Mijn moeder is Gelderse, mijn vader Duits”, vertelt Monique. Ze vervolgt, nadenkend: “Ik ben er niet trots op dat ik half Duits ben, nee. Mijn Duitse familie begrijpt dat niet.”
Verdedigen
Gerben Post uit Amsterdam schrijft de teksten voor de tentoonstelling. Monique: “Hij heeft het interview afgenomen. Ik voelde me eerst niet zo gemakkelijk dat ik bij twee Joodse ‘hoofdrolspelers’ in een thema hoorde. Mede daarom wilde ik mijn achternaam liever niet genoemd hebben. Ik kan er inderdaad niets aan doen dat ik half Duits ben. Maar toch…”
Pas op haar eenentwintigste krijgt Monique een Nederlands paspoort waardoor ze zich niet langer hoeft te verdedigen voor iets waar ze niets aan kan doen en wat zij zelf helemaal nooit als probleem gezien heeft.
De expositieruimte in het Nationaal Onderduikmuseum is in vier ruimten verdeeld, in één van de vier staat onder andere het verhaal van Monique centraal.
Ze zegt: “Maron Hilverda heeft mijn verhaal erg mooi verbeeld, heel huiselijk. Ik was gek op mijn Duitse oma. Zij trouwde jong, mijn opa moest naar het front. Hij sneuvelde en zijn lichaam is nooit teruggevonden. Oma verloor ook nog een dochtertje in hetzelfde jaar dat mijn opa stierf. Ik heb warme herinneringen aan oma, aan de grote keuken, haar liefde voor muziek van Marlène Dietrich.”
Vrijheid
Aan alle ‘hoofdrolspelers’ van de expositie Kind van de Vrijheid wordt de vraag gesteld: ‘Wat betekent vrijheid voor u, voor jou?’ Het antwoord van Monique luidt: “Vrijheid van zijn, wie je bent, ongeacht waar je vandaan komt, wat je achtergrond is. Eigenlijk: dat al die vooroordelen van mensen, dat die er niet meer zijn.”
www.nationaalonderduik
museum.nl