Hoe een muzikantengezin overleeft in coronatijd
VORDEN – Joop en Symone Boerstoel waren gewend hun dagen te vullen met leven voor muziek. Ook hun thuiswonende zoon Jurriaan verdiende zijn geld met zijn passie voor muziek. Maar toen kwam COVID-19 en was het aanpassen geblazen.
Door Josée Gruwel
Vanaf het moment van de eerste persconferentie over COVID-19, op 12 maart, werd de dagelijkse structuur in het leven van dirigent Joop Boerstoel, muziekdocente en violiste bij diverse freelance orkesten Symone Boerstoel, en hun zoon Jurriaan, geluidstechnicus bij grote evenementen, op de kop gezet.
Op die dag werden met onmiddellijke ingang bijeenkomsten met meer dan honderd mensen afgelast, evenals repetities van koren en orkesten. Joop: “Op 10 maart had ik nog een repetitie met het Symfonisch Blaasorkest Gaanderen (SBOG), drie koren en solisten voor het Herdenkingsconcert in Amphion op 21 maart. Dat was fingers crossed. We hoopten dat de maatregelen niet lang zouden duren, maar op 6 april werden ze verlengd tot 1 juni.”
Joops agenda stond tot juli helemaal vol. “Alles wat ik gepland had ging niet door.” Jurriaan: “Uit mijn agenda kon ik honderd dagen werk schrappen.” Voor Symones activiteiten was het ook einde verhaal. “Daardoor was de hele structuur uit mijn dag. Mijn hele leven werd stilgelegd.”
Positief denken
De drie gezinsleden zochten een weg om met de wereldvreemde situatie om te gaan. Positief denken en zoeken naar oplossingen was daarbij het motto. Joop: “Ik moest op de een of andere manier de orkestleden, van SBOG en harmonieorkest Prinses Irene Huizen, binden.” Hij maakte voor elke instrumentengroep online lesbrieven en gaf mini workshops. “Er werd ook een digitale quiz georganiseerd en we hielden een virtuele borrel.” Terwijl online repeteren onmogelijk was, leerden dirigenten en orkestverenigingen qua digitale mogelijkheden veel van elkaar tijdens speciaal georganiseerde virtuele bijeenkomsten.
Symone: “Joop heeft naast de orkesten onder andere nog een halve baan bij Musidesk in Deventer, dat werk ging gewoon door. Maar mijn bestaan als musicus was weg. Ik werd helemaal teruggeworpen op mezelf. ” Ze dacht veel na over de afgelopen jaren, een hectische tijd waarin ze diverse muzikale werkzaamheden afwisselde. “Ik kwam erachter dat ik dat onrustige bestaan niet meer wilde, liet mijn verstand boven mijn gevoel spreken en besloot om – met mijn pabodiploma – als basisschoolleerkracht verder te gaan. Uiteindelijk ben ik gelukkiger geworden van de rust in die eerste coronaperiode.”
Jurriaan zag zijn werk tot in ieder geval 1 juni ook verdampen. Hij vroeg als ZZP'er de TOZO aan, de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers, die met terugwerkende kracht inging per 1 maart. Hij kreeg de tegemoetkoming en kon zich, evenals zijn ouders overigens, financieel redden.
Joop: “Vanaf het begin van de crisis werd door de samenwerkende muziekbonden gevraagd aan muziekverenigingen om dirigenten door te betalen. Dat gebeurde in mijn geval ook.”
Maatschappelijk betrokken
Behalve voor hun eigen werk voelde het drietal zich sterk betrokken bij wat de gevolgen van het coronavirus voor de culturele sector betekent.
Dus is het niet verwonderlijk dat Joop en Symone op zondag 31 mei bij 'Cultuur in Actie!' aan tafel zaten bij Richard Groenendijk tijdens een van de vele uitzendingen waarvoor in totaal 450 artiesten, politici, brancheverenigingen, organisatoren, producenten, technici en instellingen naar De Fabrique in Utrecht kwamen om het belang van cultuur duidelijk te maken aan politiek Den Haag, dat tot dan toe bar weinig (financiële) steun en perspectief bood.
”We hielden een pleidooi voor de cultuur, die je uit de waan van de dag haalt, en voor met name amateurs die het sociale aspect zo missen. Ook het spelen in kleine bezetting was een item. Het mag niet gezien worden als vanzelfsprekende plaatsvervanging van een voltallig orkest.” Joop en Symone spraken namens een grote achterban: 2300 muziekverenigingen met 130.000 leden. Daarnaast noemden ze hun betrokkenheid bij de Bond van Orkestdirigenten, met zo'n 800 dirigenten.
Groot denken
Groot denken en helder uitleggen, daar is maestro Joop Boerstoel goed in. Dat bleek al in juli 1993 toen hij de felbegeerde Zilveren Dirigeerstok won tijdens de Internationale Dirigentenwedstrijd in het kader van het Wereld Muziek Concours in Kerkrade, waarbij hij de Koninklijke Militaire Kapel uit Den Haag dirigeerde. Sinds 1995 is hij internationaal actief. Zo was hij gastdirigent en cursusleider in Italië, Engeland, Australië, Duitsland, Hongarije en China.
In 2015 werd hij gekozen in het hoofdbestuur van de World Association for Symphonic Bands and Ensembles (WASBE) en in 2018 werd hij ereburger van de gemeente Doetinchem als verbinder op het vlak van muzikale kunst en cultuur.
In dat kader past de tv-uitzending, maar ook de lange, open (les)brief die hij begin juni schreef aan ministers, kamerleden en andere beleidsmakers. Hierin brak hij een lans voor blaasmuziek. “Muziek waarin met name amateurs hun ziel en zaligheid leggen en waarbij bewezen is dat de beoefening ervan bijdraagt aan hun geestelijk en lichamelijk welzijn.” Met als laatste de vraag om vooral deze categorie niet te vergeten.
Alles met de rem erop
Per 1 juli versoepelden de maatregelen. De afgelopen weken begon Joop weer met repeteren bij zijn orkesten. “We denken over wat wel kan, maar doen alles met de rem erop. We proberen wel ergens naartoe te werken, zoals naar het Hanzehoffestival op 18 oktober in Zutphen.” Symone werkt inmiddels parttime in het basisonderwijs. Jurriaan houdt zich onder andere bezig met maken van opnames en live streaming. “Alles is kleinschalig.”
Hij werkt waar hij kan bij kleinere producties. “Steeds moet je afwachten of het doorgaat.” Soms is hij in Duitsland te vinden. “Daar worden festivals gründlich georganiseerd.”
482 miljoen
De vorige week werd bekend dat er vanuit Den haag voor de culturele sector 482 miljoen beschikbaar gesteld wordt ter compensatie van de gevolgen van de coronacrisis. Joop: “Gelukkig een positief gebaar van het kabinet en minister van Engelshoven. Het goede Duitse voorbeeld doet ook hier goed volgen.” Symone: “Hopelijk worden hiermee tal van culturele instellingen, musici, kunstenaars en kunstprofessionals die als zzp'er werken gered.” Jurriaan: “Nu nog voor de evenementensector een soortgelijke impuls.”