Promovendus Harry Broshuis in zijn werkkamer waar alles Bomans ademt. Foto: Kyra Broshuis
‘Hora Est’ voor Grollenaar Harry Broshuis
83-jarige Broshuis promoveert aan Radboud Universiteit Nijmegen
Door Kyra Broshuis
GROENLO- Het jaar 2021 wordt een heel belangrijk jaar voor Grollenaar Harry Broshuis. In het voorjaar zal Broshuis namelijk zijn proefschrift verdedigen en vervolgens de doctorstitel toegekend krijgen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Het proefschrift is getiteld ‘Godfried Bomans en het katholicisme’ met als subkop ‘Een cultuurhistorisch onderzoek naar Bomans als representant van het katholieke schrijverstype’.
Een fenomeen
Broshuis is al sinds zijn middelbare schooltijd een groot liefhebber van de bekende schrijver en columnist. “Wij hadden thuis de Volkskrant waarin Bomans op de zaterdag een column had op de voorpagina. Het was elke zaterdag een strijd tussen mijn broer Ferry en mij wie als eerste de column mocht lezen! De columns leerden we soms uit het hoofd en droegen we voor op familiebijeenkomsten. Dat was overigens niet altijd een onverdeeld succes. Er zijn uiteraard ook veel mensen die niets met Bomans hebben.”
"Het taalgebruik van Bomans is ongeëvenaard maar ook de persoon zelf intrigeert me. Het was een hele bijzondere man, echt een fenomeen. Hij kon uiteraard fantastisch schrijven maar had ook een heel verfijnd gevoel voor humor. Zijn verhalen over Sinterklaas zijn zo ontzettend mooi. Hij mengde fantasie en werkelijkheid en je wist nooit helemaal zeker wat er nou precies waar was.” Bomans maakte in de jaren ‘60 en begin jaren ‘70 ook furore op de televisie. “Dan zat ik op het puntje van mijn stoel. Ik ben echt helemaal gek van Bomans. Hij is volgend jaar al vijftig jaar dood maar voor mij nog steeds heel levend. Ik wist al heel lang dat ik ooit nog iets met mijn fascinatie voor Bomans wilde doen. Uiteindelijk gebeurde dat pas na mijn pensionering.”
Studeren
Na de HBS-B aan het Marianum in Groenlo ging Broshuis naar de kweekschool, de huidige Pabo. Achteraf was hij liever naar de universiteit gegaan: “Maar dat was in ons gezin niet aan de orde. Dat ik naar de HBS mocht, was al heel wat. Later heb ik mijn LO-akten Frans en Engels behaald en vervolgens ook de MO-akten Nederlands en Frans. Ik heb lesgegeven op het basis-, middelbaar en hoger onderwijs.” Na zijn pensionering studeerde Broshuis Algemene Cultuurwetenschappen en haalde daarvoor in 2007 zijn doctoraal. Een paar jaar later startte hij met zijn promotieonderzoek naar het geloof van Bomans aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zijn onderzoek valt onder de Religiewetenschappen.
Het werk aan zijn proefschrift ging volgens een strikte dagindeling, zo vertelt de promovendus: “Ik begon elke dag om 09:00 en werkte dan door tot 13:00 uur. Om 14.00 begon ik weer tot 18.00 uur. Ik nam elke middag een half uurtje theepauze. ‘s Avonds werkte ik door tot aan het late journaal. Natuurlijk had ik ook wel vakanties en vrije dagen. Ik ben gek van voetbal kijken maar ik keek dan altijd alleen de tweede helft. Ik heb een ijzeren discipline, dat is mijn geluk geweest anders had ik dit nooit bereikt. Het is niet altijd leuk geweest, er waren veel tegenslagen en het heeft ook langer geduurd dan nodig was. Ik ben dan ook ontzettend blij dat mijn proefschrift nu goedgekeurd is en dat het echt gaat gebeuren.”
'Bomans was
naast schrijver
ook een
filosoof en
dacht diep
over de
dingen na.
Dat heeft
hele mooie
en diepzinnige
uitspraken
opgeleverd'
Erkenning
Bomans is bij leven nooit erkend als literair schrijver en dat stak hem. Een bekend citaat van Bomans hierover is: ‘Als ik de namen van elf beroemde Nederlandse schrijvers zou noemen, zou niemand weten over welk voetbalelftal ik het heb…’. “Ja die erkenning was belangrijk voor hem”, legt Broshuis uit, “Maar de gevestigde orde vond hem veel te rechts en veel te katholiek. Hij kreeg nooit een onderscheiding voor zijn werk, ook omdat hij nooit een echte roman heeft geschreven. Er zijn gelukkig nog veel mensen die dagelijks genieten van zijn fantastische oeuvre. Ik ben zelf ook lid van het Godfried Bomans Genootschap, een vereniging met meer dan 200 leden en allemaal idolaat van Bomans.”
Niet meer praktiserend katholiek
Het wetenschappelijk onderzoek van Broshuis was gericht op de vraag of Bomans aan het eind van zijn leven (hij stierf op 22 december 1971 in de leeftijd van 58 jaar) nog praktiserend katholiek was. "Dat blijkt niet zo te zijn. Hij bleef wel geloven in Jezus Christus maar had niets met het instituut van de katholieke kerk. Bomans heeft prachtige uitspraken gedaan over het geloof. ‘Geloven en weten zijn twee rails die evenwijdig lopen en elkaar nooit ontmoeten, behalve bij het kind.', en het veelzeggende ‘Godsdienst is voor velen het voorportaal van het denken, voor weinigen de uitgang'. In zijn boek heeft Broshuis onder alle hoofdstukken, zeven in totaal, een uitspraak van Bomans geplaatst. "Hij was naast schrijver ook een filosoof en dacht diep over de dingen na. Dat heeft hele mooie en diepzinnige uitspraken opgeleverd.”
Levenswerk
Met de goedkeuring van zijn proefschrift heeft Broshuis zijn levenswerk afgerond. “Ja, zo is het inderdaad. Ik heb er met ontzettend veel plezier aan gewerkt. Het onderwerp over het geloof werd me van alle kanten afgeraden maar ik vond het juist zo boeiend. Het moet natuurlijk wel wetenschappelijk zijn en dat was lastig. Maar ik ben eigenwijs.. Het is prachtig dat het nu voltooid is, ook gezien mijn leeftijd. Ik heb eigenlijk heel mijn leven gestudeerd. Voor een ander is dat misschien moeilijk voor te stellen maar ik vind dat heerlijk. Of ik nu in een gat ga vallen? Nee, absoluut niet. Ik ga met mijn vrouw Annie meer reizen maken en ook wil ik meer energie stoppen in mijn groentetuin. En verder wil ik graag lezingen geven over Bomans zoals ik nu ook al af en toe doe.”
Dries van Agt
Het is nu wachten op bericht van de uitgever wanneer het boek gedrukt kan worden. Als dat klaar is, kan er een datum gepland worden voor de officiële promotie aan de universiteit in Nijmegen. "Ik verheug me daar enorm op en het is mijn grote wens dat Dries van Agt er bij is. Hij is ook een groot Bomans-liefhebber en zelf uiteraard ook een begenadigd spreker. Ik heb af en toe contact met hem en hoop dat zijn gezondheid het toelaat om erbij te kunnen zijn. Van Agt is grootheid; hij heeft echt iets te zeggen. Mijn zoons Stan en Noud zullen als paranimfen fungeren. De promotie zelf duurt precies één uur. Ik begin met een inleiding over het proefschrift en daarna word ik ondervraagd. Na een uur wordt er gesproken ‘hora est', het uur is daar, en trekt de commissie zich kort terug. Bij terugkeer krijg ik dan de doctorsbul uitgereikt. En dan is echt officieel”, zegt Broshuis. "Ik hoop dat ik tegen die tijd met veel genodigden kan proosten op het resultaat. Ik kijk er enorm naar uit.”