Arjen van Gijssel. Foto: PR
Ruurloër schudt Nederland wakker met kruistocht tegen rekenmachinewaanzin
Arjen van Gijssel haalt verdienmodel fabrikant keihard onderuit
Door Jan Hendriksen
RUURLO - Arjen van Gijssel had niet kunnen bevroeden dat zijn humoristisch geschreven brief aan de Tweede Kamer zo'n grote impact zou hebben. De landelijke media stond vorige week namelijk in alle vroegte letterlijk en figuurlijk bij hem in Ruurlo op de stoep. Zijn aanklacht tegen de verplichting jaarlijks nieuwe rekenmachines voor schoolkinderen te moeten kopen vond gehoor. Onverwacht veel.
Na de publicatie in de regionale ochtendkrant was de Ruurloër op woensdagmorgen 18 augustus om iets voor acht uur al ruimschoots te horen bij Radio 1 en te zien op het Journaal. Overdag waren de redacties van onder meer de televisieprogramma’s Op1 en Humberto hem ook even op op het spoor en ’s avonds zat zijn item in Met het Oog op Morgen. Zelfs Engelstalige pers belde voor een interview. “Die avondshows gingen gelukkig niet door. Het overviel me een beetje. Ik had daar absoluut niet op gerekend”, aldus Arjen van Gijssel.
Brief
In zijn brief aan de Tweede Kamer had Arjen aan de kaak gesteld dat ouders steeds weer verplicht worden gesteld nieuwe modellen rekenmachines voor hun schoolgaande kinderen te kopen. En dat vindt de Ruurloër onterecht. Inmiddels vraagt een meerderheid van de Tweede Kamer bestaande uit VVD, D66, CDA, SP en GroenLinks zich ook af of dat allemaal wel nodig is. De partijen hebben minister Arie Slob (basis- en voortgezet onderwijs en media) inmiddels gevraagd daar kritisch naar te kijken.
Vroeger, toen het leven volgens Van Gijssel nog eenvoudig was, had je een ‘rekenmasjien’ die moest kunnen optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen en een beetje sinussen en cosinussen. En als je dan broers en zusjes had gaf je elkaar dat apparaatje door. Want zodra de examenvlag hing had je die rare doosjes nooit meer nodig.
Strategie
Maar dat zat producent Texas Instruments dwars. Dat bedrijf bedacht een leuke strategie: zorg dat je elk jaar een ‘funny feature’ aan het doosje toevoegt en krijg de landelijke onderwijscommissies zover dat ze de oude modellen niet meer toestaan voor de examens. En of dat niet genoeg was: zet een lobby in op de lesboekenmakers, zodat zij jouw nieuwste apparaten in hun lesmethoden integreren.” En zo ontstond er volgens Van Gijssel een bijna volledige monopoliemarkt waarbij Texas vijftig procent winstmarge (ongehoord in de ICT-wereld) kreeg op rekenmachines.
Arjen van Gijssel: “Texas Instruments kreeg tachtig procent van de wereldmarkt in handen en draaide er een miljardenomzet mee. Waarom zo’n hoge marge? Nou, die apparaatjes zijn al jaren nagenoeg hetzelfde, (knopje verplaatst, schermpje in kleur, en een beetje vergroot), terwijl de materiaalkosten al jaren dalen. En de ambtenaren bij de overheid schrijven met hun verplichte lijsten de scholen de nieuwste apparaten voor, terwijl de ouders op hun beurt door de wiskundedocenten verplicht worden om die nieuwe machines dan maar bij Bol.com te bestellen.”
'Texas
Instruments
kreeg tachtig
procent van
de wereldmarkt in
handen'
Verantwoordelijk
Wie kun je in deze ketting aanspreken zo vroeg de Ruurloër zich hardop af. “Niemand is verantwoordelijk. De minister verschuilt zich achter het duistere College voor Toetsen en Examens (CvTE), de scholen verschuilen zich achter de minister, de wiskundedocent voert het beleid van school uit. En de ouders? Die betalen wel, als gedwongen consument. Ik heb drie kinderen (inmiddels 22, 19 en 17) die tijdens hun onderwijs (havo/vwo) telkens een nieuwe rekenmachine moesten aanschaffen voor een bedrag van ongeveer 110 euro. Een vierde kind (14) stormt er achteraan. Ik ben nu al 330 euro kwijt aan die apparaten, maar ik vrees dat de peperdure eindrekening op 440 euro uitdraait.”
Examenknop
Omdat het CDA zo voor kindpolitiek is schreef Arjen van Gijssel een brief naar Tweede Kamer lid Peters van het CDA. “De functionaliteiten van ieder nieuw model zijn volkomen overbodig, zegt een bevriend wiskundeleraar. Slechts veertig procent van wat zo’n apparaatje kan, wordt ook uitgevraagd. Dus ieder nieuw model is complete humbug. Erger nog: er is hier zelfs een perverse ontwikkeling gaande. Die apparaatjes met hun tegenwoordige geheugencapaciteit lenen zich uitstekend voor het inkloppen van data, waardoor het moderne spiekbriefjes worden. Rekenmachines voor het Frans en Nederlands onderwijs, zogezegd. Zeggen de scholen: of er dan even een ‘examenknop’ op kan? Natuurlijk, zegt Texas Instruments. En het apparaatje zónder die knop staat dan niet meer op de lijst.”
Geldklopperij
De laatste Tweede Kamervragen over deze falende marktordening met lobbyende multinationals, public failure en perverse prikkels dateren van 2000 (Sharon Dijksma), zo schrijft Arjen in zijn brief. “Althans, dat is wat ik als burger kan terugvinden. Wordt het niet eens tijd om een nieuwe heroïsche poging te ondernemen deze geldklopperij aan de kaak te stellen?”, zo vroeg hij zich af.
En zie, een Kamermeerderheid trok zich de kritiek van Van Gijssel aan en heeft minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media gevraagd die mee te nemen in de evaluatie van de wet gratis schoolboeken dit jaar.