In Groenlo wordt de expositie gekoppeld aan de Slag om Grolle. Foto: Kweniston/Wikpedia
Geboorte van Nederland: zware bevalling voor Achterhoek
Expositie over regio als frontgebied in 1572
ACHTERHOEK - Het jaar 1572 wordt gezien als de ‘geboorte van Nederland’ en als keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog. Dit wordt nu, 450 jaar later, herdacht. Ook in de Achterhoek, waar in alle gemeenten een tentoonstelling wordt georganiseerd. Elke gemeente geeft daarbij een eigen invulling aan de tentoonstelling.
In dat cruciale jaar in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) boekten Nederlandse opstandelingen voor het eerst succes in hun vrijheidsstrijd tegen de koning van Spanje. Elke plaats in Nederland speelde hierin haar eigen rol en heeft haar eigen herinneringen. De waarden die toen werden bevochten, spelen ook nu nog: vrijheid, verdraagzaamheid, verbondenheid en verscheidenheid. Dat wordt dit jaar in heel Nederland herdacht, en dus ook in de Achterhoek.
Maar die ‘geboorte van Nederland’ was voor de Achterhoek wel een behoorlijk zware bevalling. Voor de Achterhoek was 1572 namelijk het begin van een periode waarin de regio frontgebied was, een gebied waar de oorlog werd uitgevochten. Dit zorgde voor veel ellende en economische achterstand.
Wat is er te zien en te beleven
Voor Achterhoek 1572 is een reizende tentoonstelling georganiseerd die in meerdere gemeenten een maand of iets langer te zien is. Een aantal gemeenten en musea heeft de tentoonstelling zelf aangeschaft, zodat die daar langere tijd te zien is.
Bij de tentoonstelling is het landelijke en Achterhoekse verhaal over de Tachtigjarige Oorlog te lezen. Ook zijn op de meeste locaties vondsten uit deze periode te bewonderen, die uit de desbetreffende gemeente komen. De vondsten van alle gemeenten zijn in 3D te zien op een touchscreen bij de tentoonstelling, zodat ze van alle kanten bekeken kunnen worden. Verder zijn op de touchscreen 3D-modellen te zien van gebouwen en verdedigingswerken uit deze periode en van afbeeldingen van de belegeringen. Bij alle vondsten, modellen en afbeeldingen is een tekst geschreven over de Tachtigjarige Oorlog in de Achterhoek. De website met de 3D-objecten en de informatieve teksten is ook online te bezoeken op onderstaande website.:
Eigen invulling
De meeste gemeenten geven ook nog een eigen invulling aan de tentoonstelling. Zo is er in Bronckhorst extra aandacht voor de muntschat die onlangs gevonden werd, vindt de tentoonstelling in Oost-Gelre plaats in het kader van de Slag om Grolle en vult Aalten de tentoonstelling aan met informatie over Gertrud van Millendonck, die in deze periode in Bredevoort leefde. De meeste gemeenten en musea organiseren bovendien extra activiteiten rondom de tentoonstelling, zoals een publieksonderzoek, activiteiten voor kinderen, samenwerkingen met kunstenaars, excursies en lezingen.
Bij de tentoonstelling is ook een bijbehorend kwartet gemaakt dat onder de deelnemende musea en tentoonstellingslocaties wordt uitgedeeld. Per gemeente is er een kwartet van twee objecten, een gebouw en een oude kaart.
Geschiedenis tastbaar
Landelijk is het themajaar 1572 vooral gericht op de geschiedenis, het verhaal van de strijd. Archeologie voegt daaraan een dimensie toe door vondsten te tonen uit deze periode en het verhaal te vertellen over het dagelijkse leven in die tijd.
De tentoonstelling is ontstaan door samenwerking tussen de regio-archeoloog van de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA), Archeologie Zutphen en alle Achterhoekse gemeenten, met hulp van amateurarcheologen en de Achterhoekse musea. Het ontwikkelen van het archeologisch deel van de tentoonstelling is mogelijk gemaakt door provinciale subsidie voor regio-archeologie en publieksarcheologie.
Praktische informatie
De tentoonstelling Achterhoek 1572 is op dit moment te zien in de gemeenten Zutphen (Sint-Walburgiskerk) en Bronckhorst (Museum Smedekinck, Zelhem). Vanaf september is de tentoonstelling in Ruurlo (Dorpskerk), in Bronkhorst (Galerie Art & Meet), in Aalten (Onderduikmuseum) en in Montferland (Kasteel Huis Bergh) te bezoeken. In oktober staat de tentoonstelling bij in Oude IJsselstreek (DRU, Ulft) en vanaf november vindt de afsluitende tentoonstelling plaats bij het Stadsmuseum in Doetinchem. In de gemeenten Oost-Gelre en Winterswijk is de tentoonstelling alleen te bezoeken tijdens evenementen, zoals de Slag om Grolle en de Verhaal van Gelderland zomertour.
De gemeenten en musea communiceren zelf over de extra activiteiten die ze organiseren. Houd daarvoor hun websites in de gaten. Op de landelijke website ‘Geboorte van Nederland’ staat een kalender waarop ook te zien is welke activiteiten er wanneer worden georganiseerd.
https://achterhoek1572.nl