Voor Winterswijk over wonen en bouwen
Het inwonertal van Winterswijk is gestegen met 170, schrijft de Gelderlander. Dat klinkt positief. De verklaring geeft echter alle reden tot grote zorg: het zijn mensen uit de Randstad en het zijn vooral 60-plussers. Mensen die rustig een halve ton overbieden om een koophuis te kunnen bemachtigen. Ze vergroten het woningtekort en dan lijkt het schijnbaar goed om huizen bij te bouwen. Het tegenovergestelde is echter het geval.
Wat zeggen wetenschap, onderzoek en specialisten? Een woningcrisis los je niet op met stenen. Nieuw bouwen is niet de oplossing. Nooit. In de bouw noemen ze dit de 'baksteenmythe'.
Bewijs? Kadaster zegt dat er het afgelopen jaar zo'n 75.000 huizen zijn bijgekomen en 73.000 nieuwe huishoudens zijn ontstaan, veelal eenpersoonshuishoudens. Er zijn nu al meer huizen dan huishoudens. Er wordt dus al jaren meer gebouwd in Nederland en toch blijven de huizenprijzen stijgen en zijn ze onbetaalbaar geworden voor jongeren. Uiteindelijke oorzaak is dat er gewoonweg te veel geld is in de woningmarkt. De hypotheekrente voor 10 jaar vast is van 5% in 2012 naar 1% in 2022 gezakt. Door die lage rente is het voordeliger om te lenen, waardoor mensen meer kunnen en ook zijn gaan betalen voor een huis. Daarbij komt dat het tweede inkomen in een huishouden sinds kort voor 90 procent meetelt bij de berekening van de maximale hypotheek. Daardoor kunnen mensen nog meer lenen, wat de prijs opnieuw omhoogduwt. Ook hoeven jongeren onder de 35 jaar geen overdrachtsbelasting te betalen bij de aankoop van een huis. En dan is het voor veel mensen interessant om opnieuw te verhuizen. Mensen die daardoor veel te veel betalen voor een woning. Dat zet druk op de woningmarkt. Als je het aan de markt overlaat komt half Nederland naar Winterswijk toe. Mensen die de prijs alleen nog maar verder doen stijgen.
Tegelijkertijd kun je ook anders naar dit probleem kijken: in 40 procent van de huizen woont nog maar één persoon, en dat percentage was nog nooit zo hoog. Iedereen klaagt over de hoge prijzen, maar uit analyse blijkt ook dat die hoge prijzen vooral komen uit het feit dat we steeds groter wonen, of met steeds minder mensen in hetzelfde huis (blijven) wonen. Gemiddeld hebben we in Nederland 65 m2 huis per persoon. Hoewel we het land zijn met de hoogste bevolkingsdichtheid, wonen we een stuk ruimer dan de meeste Europeanen. De Duitsers hebben bijvoorbeeld gemiddeld zo'n 46 m2 per persoon ter beschikking. Er staan in Nederland op dit moment vijf miljoen eengezinswoningen, maar er zijn nog maar twee miljoen gezinnen met kinderen. Kortom, aan de vraagkant hebben we te maken met een explosie van één- en tweepersoonshuishoudens, maar een woningvoorraad die daar niet op aansluit.
In het aantal m2 schuilt dus de oplossing. Ook in Winterswijk. Minder m2 en daarmee lagere prijzen. Volgens deskundigen zijn er heel wat gebouwen waar meer mensen in passen. Je eerste focus moet daarmee liggen op één- en tweepersoonshuishoudens. Eerst kijken naar inbreiding of hergebruik van (verouderde) locaties voordat we natuur of agrarische grond opofferen aan nieuwe woonwijken. Het ooit door VVD geopperde onzalige idee om Winterswijk te laten groeien naar 35.000 inwoners (waarvoor dus 3.000 extra nieuwbouwwoningen nodig zijn!) zal er alleen maar voor zorgen dat er nog meer pensionado's uit het westen verhuizen naar de Achterhoek en de prijzen nóg hoger zullen worden.
Goede betaalbare jongerenhuisvesting voor starters en kleinere huishoudens (met één of twee bewoners) moet absoluut voorop staan. Met name jongeren zorgen ervoor dat onze voorzieningen (sportclubs, bibliotheek, zwemonderwijs, speeltuinen, musea en muziek- en cultuuronderwijs etc.) overeind blijven. Niet 60-plussers uit de randstad.
Tegelijkertijd zou je senioren kunnen enthousiasmeren om hun gezinswoning te verkopen en kleiner te gaan wonen. Deze grote groep boven 55 jaar verdient het dat we ons voor hen inspannen om een woonruimte te creëren waar ze met generatiegenoten kunnen verblijven, van zorg kunnen genieten als dat nodig is en waar voorzieningen als een supermarkt, apotheek en openbaar vervoer dichtbij zijn. Ouderen wonen nu soms in te grote, niet passende woningen met trap, drempels en vaak een tuin die steeds lastiger te onderhouden is. Terwijl starters en jonge gezinnen niet aan woningen kunnen komen. De door verkoop vrijkomende gezinswoningen kunnen dan doorstromen naar die jonge gezinnen. Om de woningmarkt open te breken, moet er op maat gebouwd worden voor die senioren. Ze hebben dan in ieder geval een keuze om kleiner te gaan wonen in een passende woning, waar ze goed oud kunnen worden. Zo komen er veel huizen beschikbaar. Voor starters en jonge gezinnen.
Kijk eerst met een open blik naar bijvoorbeeld de panden die over zijn gebleven uit de rijke textielgeschiedenis van Winterswijk. Kunnen we hierin misschien wel appartementen creëren voor starters en/of 55-plussers? Kunnen we schuurwoningen maken van bestaande ‘schoppes’ in het buitengebied? Daar waar je bestaand en monumentaal vastgoed kunt benutten voor huisvesting, dient de gemeente de helpende hand te bieden om die ontwikkeling mogelijk te maken.
Samen met de oudere inwoner zullen wij gaan kijken hoe zij de stap kunnen maken naar een kleine passende woning zodat hun te grote en mogelijk verouderde woning weer vrijkomt, zodat deze na verduurzaming weer onderdak aan een jong gezin kan bieden.
Een inventarisatie leert dat 400 extra wooneenheden (van 65-75 m2 met een koopprijs van € 135.000 of huurprijs van € 750) in de kom en 100 extra wooneenheden in de buurtschappen al in enkele jaren te realiseren zijn, naast geplande nieuwbouw op inbreidingslocaties.
Herbestemming van bestaande panden/complexen/vastgoed in de kom en buurtschappen is de eerste optie, zodat jong en oud weer betaalbaar kunnen wonen. Je gaat daarmee heel snel woonruimte creëren. Door éérst bestaande panden om te bouwen tot appartementen worden we flexibel voor jong én oud. En maken we vooral tempo. Nieuwbouwwijken op landbouwgrond zijn vooralsnog niet aan de orde. Nergens goed voor. Ze maken het probleem alleen maar nog groter
Erwin Wiggers
Voorzitter van Voor Winterswijk