Hermi Hartjes speelt Freule van Dorth in Johanneskerk

‘Ik kan niet tegen onrecht en het feit dat vrouwen achtergesteld worden’

Door Barbara Pavinati

LICHTENVOORDE - Vrijdag 24 november is het 224 jaar gelden dat de Freule van Dorth begraven is. Theatermaker Hermi Hartjes speelt dan ‘Vort met de Freule van Dorth’ in de Johanneskerk. De locatie is heel passend, want de Freule is daar ook begraven en Lichtenvoorde de plaats van ‘delict’. Bij Herberg De Reizende man riep de Freule:” ’t Is maar een patriot. Ze moeten allemaal kapot die patriotten!”. Hierom is ze opgepakt en geëxecuteerd.

De voorstelling is de vierde in een reeks van sterke vrouwen. Hermi: ”Ik kan niet tegen onrecht en het feit dat vrouwen achtergesteld worden. Dat is de basis van deze en de andere drie stukken die ik gespeeld heb. Ik hoop dat er door dit stuk milder gekeken wordt naar hoe mensen zijn. De geschiedenis is vanuit mannen geschreven en sterke vrouwen is vaak onrecht aangedaan. De Freule is bijvoorbeeld naar een vrouwenverbeterhuis gestuurd omdat ze een minnaar had en uiteindelijk geëxecuteerd omdat ze als orangist onomwonden haar mening gaf over de patriotten. De andere kant van het verhaal moet ook verteld worden. Het perspectief van de Freule en hoe ze is geworden wie ze is, verdient een groot voetlicht.”

Een stem geven
“Voordat ik dit stuk schreef heb ik Hendrickje, Rembrandts Lief, Elizabeth I the Virgin Queen en Madame Carré geschreven en gespeeld,” vertelt Hermi, “Steeds heb ik mij in de tijdsgeest ingeleefd door er onderzoek naar te doen en er literatuur over te lezen. Ook zit in al die vrouwen een stukje van mijzelf. Ik heb van mijn tiende tot mijn achttiende in Winterswijk gewoond, in de Spoorstraat op dertig meter afstand vanwaar de Freule geëxecuteerd is. Dat was achter het Joodse kerkhof. De plek werd toen ‘het bultje van de Freule’ genoemd. Nu voel ik mij nauw verbonden met die plek. Toen ik in 2012 tijdens de Achterhoekse Spektakeltoer optrad, gaf iemand mij de tip: ‘Eigenlijk moet je een voorstelling over de Freule van Dorth gaan maken’. Ik wilde dat eerst niet doen, want Freule was een orangist (van adel) en ik ben meer van de patriotten (het volk). Toch ben ik onderzoek gaan doen, want iemand wordt niet zomaar geëxecuteerd. Zo kwam ik achter haar verhaal en wilde ik haar een stem geven. Ze was niet zomaar een ‘hysterica’, maar een vrouw met een geschiedenis.”

Tegenkleur
“Dit is het eerste stuk in de reeks van sterke vrouwen waarin Wouter ten Pas naast de regie ook een rol speelt. De andere drie heeft hij alleen geregisseerd. Het stuk is een solo met interactie met het publiek. Al schrijvend kwam ik erachter dat de Freule een tegengeluid nodig had om sterker uit de verf te komen. De strijd tussen de orangisten en patriotten moest duidelijk uitgebeeld worden. Vandaar dat Wouter als patriot een tegenkleur geeft aan de Freule en de geschiedenis en achtergrond duidelijk neerzet. Na afloop van de voorstelling is er een nagesprek. Dan kan iedereen vragen stellen en kunnen we het over de voorstelling hebben”, besluit Hermi.

Kaartjes
De voorstelling is op vrijdag 24 november om 20.00 uur in de Johanneskerk aan de Rentenierstraat 9 in Lichtenvoorde. Kaartjes zijn te bestellen via www.eventpknlichtenvoorde.eventgoose.com. Meer info historie Johanneskerk: www.johanneskerklichtenvoorde.nl. Meer info over Hermi: www.hermihartjes.nl