Alles op alles om het veengebied te behouden

VRAGENDER - Het natura-2000 gebied bij Winterswijk en Vragender is de trots van de Achterhoek. Het unieke hoogveen is zelfs landelijk een bijzonder stukje natuurerfgoed. Het authentieke veengebied is anno nu in relatief goede staat, maar dat gaat niet vanzelf. Om het veengebied te behouden moet er heel wat werk verzet worden. Uitdagingen zoals verdroging en klimaatverandering, worden te lijf gegaan door Natuurmonumenten, Stichting Marke Vragenderveen (SMVV) en de Provincie. Boswachter André Westendorp en Stichting Marke Vragenderveen maken zich hard voor het behoud van dit bijzondere natuurgebied.

Door Dinès Quist

Het Korenburgerveen is een hoogveengebied waarvan er een aantal vooral langs de oostelijke grens met Nederland en Duitsland voorkomen. Het Natura-2000 gebied beslaat ruim 450 hectare en bestaat uit het Vragender-, Meddose - en het Corleseveen maar wordt in de regel als het Korenburgerveen aangeduid. “Dit hoogveen is met name bijzonder omdat er rondom het gebied een ‘groene’ bufferzone ligt die een zachte overgang vormt naar de omgeving,” vertelt boswachter Westendorp. “Hoogveen wordt gevoed door regenwater, bij laagveen gebeurt dit door grondwater. Om het hoogveen in stand te houden moet de waterhuishouding afgestemd zijn op het gebied. Zo zijn er recentelijk sloten gedempt om versnelde waterafvoer te voorkomen en is plaatselijk de toevoer van voedselrijk water voorkomen. Een andere maatregel betrof het plaatsen van een aantal damwanden in het kerngebied in 2000. Een zeer belangrijke ingreep waardoor het veengebied, ook in de afgelopen droge jaren, het heeft gered. Met succes, want het veenmos breidt zich gestaag uit.”

Bufferzone
Om het kwetsbare veen zoveel mogelijk te beschermen is er een bufferzone rondom het veen ingericht. Een zone die ervoor zorgt dat er een natuurlijke overgang is naar het veengebied. In de randzone is in de afgelopen jaren o.a. de voedselrijke toplaag afgegraven waarmee een schrale overgang tot aan het veen is gerealiseerd en invloed van inspoeling van fosfaat wordt voorkomen. “De bufferzone is belangrijk voor het gebied”, legt Westendorp uit, “want naast dat het dienst doet als buffer. vinden we hier inmiddels kenmerkende soorten waaronder dopheide, blauwe knoop, tormentil en heidekartelblad. Een deel van de grond is verpacht aan boeren en wordt niet bemest en er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. Hoewel de bufferzone van grote invloed is op het welzijn van het veengebied, biedt het helaas geen bescherming tegen de stikstofdepositie die in het natuurgebied neerslaat.”

Stichting Marke Vragenderveen
Het Vragenderveen is in eigendom van Stichting Marke Vragenderveen. Zij startte de stichting in 1956 om het veengebied uit handen van Natuurmonumenten te houden. De Vragender boeren waren bang onterfd te worden van hun gronden en wilden zelf het veengebied beheren waar hun voorvaderen turf wonnen. Tijdens de ruilverkaveling is veel veen verloren gegaan, maar een stuk waardevol hoogveen is bewaard gebleven. Inmiddels kent Marke Vragenderveen een goeie samenwerking met Natuurmonumenten en beheert SMVV met zestig vrijwilligers hun 40 hectare strekkende natuurgebied. Joop Spijkers is één van de bestuursleden en vertelt wat zij allemaal doen om het veen een gezonde toekomst te bieden: “We stellen beleidsplannen op en voeren die in samenwerking met o.a. Natuurmonumenten uit. Elke woensdag nemen vrijwilligers het gereedschap ter hand om de nodige werkzaamheden uit te voeren. De uitdaging die er momenteel voor ons ligt, is het verhogen van de biodiversiteit en het duurzaam vervangen van alle damwanden.”

Vizier op de toekomst
SMVV is een actieve stichting met het vizier op de toekomst, Spijkers vertelt hoe zij dat aanpakken. “We organiseren themaexcursies, zoals een vlinder-, vroege vogel-, planten en mossen- en foto-excursie. Ook ondersteunen we natuurlessen aan leerlingen van basisschool Antonius, we nemen hen mee naar een speciaal ingerichte plek in het Vragenderveen en daar krijgen ze ‘Veenkwaker-les’. Het doel is de jeugd te betrekken bij het natuurgebied en we zien dat dat werkt. Sommigen sluiten zich aan bij onze werkgroep en bij een enkeling hebben we zelfs een zaadje geplant voor een studie bosbouw.” Ook heeft SMVV een eigen informatiecentrum in het hart van Vragender, die een mooie start kan zijn voor een wandeling in het veen. Een ieder die Marke Vragenderveen een warm hart toedraagt kan lid worden van de vriendenclub. Daarvoor ontvangen zij nieuwsbrieven en elk jaar een excursie door het veengebied.

www.vragenderveen.nl

Het informatiecentrum van Stichting Marke Vragenderveen bevindt zich aan de Pastoor Scheepersstraat 1a te Vragender. Het centrum is doorlopend geopend en de toegang is gratis.

Meer artikelen lezen of het eindejaarsoverzicht 2023 doorbladeren? Klik hier.